Cú sốc từ một thương hiệu lớn

Những ngày qua, trên mạng xã hội lan truyền đơn tố cáo vi phạm pháp luật về vệ sinh an toàn thực phẩm. Người đứng đơn là ông L.Q.N. (40 tuổi, ngụ thị trấn Mỹ Xuyên, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng) tố cáo cửa hàng C.P. Fresh Shop của Công ty CP chăn nuôi C.P. Việt Nam kinh doanh thịt heo và gà bệnh, có mảnh lên mùi hôi thối nhưng vẫn bị ép bán cho người tiêu dùng.

Ông N. còn khẳng định rằng một số sản phẩm quá hạn đã bị tháo nhãn để tiêu thụ hoặc bán giá rẻ cho người dân làm lạp xưởng, xúc xích. "Những mảnh heo chết bệnh không có giá trị, chỉ để tiêu hủy nhưng Công ty cổ phần Chăn nuôi C.P. Việt Nam bán ra thị trường cho người tiêu dùng Việt Nam, thu lợi bất chính…".

Nhận thấy vấn đề vô cùng phức tạp có thể kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, ông N. đã làm đơn gửi lãnh đạo lãnh đạo. Ngoài địa chỉ, ông N. còn để số điện thoại và đăng hình ảnh heo bị bệnh, chụp màn hình tin nhắn trao đổi vụ việc liên quan. Nội dung ông N. đăng trên mạng xã hội thu hút sự quan tâm của dư luận.

Chia sẻ với báo chí, ông N. xác nhận là người đăng tải thông tin trên và cho biết từng là nhân viên bán hàng, sau đó làm quản lý cửa hàng C.P. Fresh Shop tại Mỹ Xuyên trong hơn ba năm trước khi nghỉ việc năm 2023.

“Tôi không có mục đích cá nhân nào. Tôi chỉ muốn lên tiếng để cảnh báo. Vì chính tôi cũng là người tiêu dùng, và tôi đang sống với bệnh suy thận giai đoạn cuối,” ông nói.

Phản hồi vụ việc, đại diện cửa hàng xác nhận ông N. từng làm việc tại đây nhưng đã bị xử lý kỷ luật trước khi nghỉ việc. Trong khi đó, C.P. Việt Nam ra thông cáo phủ nhận cáo buộc, cho rằng thông tin trên mạng xã hội là sai sự thật và gây tổn hại đến danh dự doanh nghiệp. C.P. Việt Nam cũng đã làm đơn gửi Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Sóc Trăng đề nghị xử lý hành vi đăng tải thông tin sai sự thật, bôi nhọ uy tín doanh nghiệp.

Tuy nhiên, đoàn kiểm tra liên ngành thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Sóc Trăng vẫn tiến hành kiểm tra đột xuất các cửa hàng C.P. Fresh Shop và phát hiện một số vấn đề về pháp lý: giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm đã hết hạn từ ngày 8/3/2025; các chứng từ về nguồn gốc, kiểm tra vệ sinh thú y chưa đầy đủ.

Hiện các mẫu sản phẩm đã được lấy để kiểm nghiệm, vụ việc đang chờ kết luận cuối cùng từ cơ quan chức năng. Nhưng với mức độ lan truyền và phản ứng từ dư luận, có thể thấy đây không còn là chuyện riêng của một cửa hàng địa phương, mà là lời cảnh báo rộng hơn về cách thức vận hành, giám sát và kiểm soát chất lượng trong toàn chuỗi thực phẩm.

Một vụ việc, nhiều hồi chuông cảnh báo

Sự cố tại C.P. Fresh Shop Mỹ Xuyên cho thấy một thực tế đáng lo ngại: ngay cả những doanh nghiệp đầu ngành với mô hình sản xuất khép kín, kiểm soát từ trang trại đến bàn ăn, vẫn có thể để lọt các lỗ hổng cơ bản trong hệ thống kiểm định và giám sát vận hành.

Một trong những lý do khiến người tiêu dùng từng đặt niềm tin vào C.P. Việt Nam là mô hình “farm to table” (từ trang trại đến bàn ăn) tức toàn bộ chuỗi giá trị từ con giống, chăn nuôi, giết mổ đến phân phối đều được kiểm soát nội bộ. Về lý thuyết, điều này giúp đảm bảo chất lượng, truy xuất nguồn gốc và ngăn ngừa rủi ro thực phẩm bẩn.

Tuy nhiên, vụ việc tại Sóc Trăng lại cho thấy: quy trình dù có chặt chẽ đến đâu trên giấy tờ, nếu thiếu cơ chế giám sát độc lập và trách nhiệm thực thi từ nhân sự tại cửa hàng, thì mọi chuẩn mực đều có thể bị vô hiệu hóa.

Theo nguồn tin trong ngành, việc giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm đã hết hạn hơn hai tháng mà không được gia hạn, cùng với sự thiếu minh bạch trong chứng từ truy xuất, là dấu hiệu cho thấy hệ thống kiểm soát chất lượng đã bị “tê liệt” ở khâu cuối cùng – nơi tiếp xúc trực tiếp với người tiêu dùng.

Với hàng trăm cửa hàng C.P. Fresh Shop trên cả nước, việc đảm bảo chất lượng đồng đều là một thách thức thực sự. Mỗi điểm bán không chỉ là nơi tiêu thụ sản phẩm, mà còn là mắt xích kiểm soát chất lượng cuối cùng. Chỉ cần một cửa hàng vi phạm, toàn bộ uy tín thương hiệu sẽ bị ảnh hưởng – như trường hợp Mỹ Xuyên là ví dụ điển hình.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy mô hình quản lý chuỗi bán lẻ của nhiều doanh nghiệp thực phẩm tại Việt Nam vẫn dựa nhiều vào “niềm tin nội bộ” hơn là hệ thống giám sát định kỳ, độc lập, minh bạch và kỹ thuật số.

Ngoài ra, không thể không đặt câu hỏi về vai trò của các đoàn kiểm tra liên ngành tại địa phương: tại sao sự việc chỉ được phát hiện sau khi có đơn tố cáo từ nội bộ, thay vì qua các đợt kiểm tra định kỳ như quy định?

Bài toán nhân sự và giám sát tại từng cửa hàng

Cuối cùng, vấn đề đặt ra là: ai chịu trách nhiệm vận hành tại từng cửa hàng? Trong mô hình chuỗi thực phẩm, đặc biệt là các thương hiệu lớn, chất lượng không thể phụ thuộc vào “lòng tự trọng” của từng nhân viên hay quản lý cửa hàng.

Thay vào đó, doanh nghiệp cần thiết lập hệ thống quản trị rủi ro nghiêm ngặt – từ chấm điểm hoạt động, kiểm tra đột xuất, gắn camera giám sát đến ứng dụng công nghệ truy xuất theo thời gian thực.

Việc một nhân viên cũ có thể kể lại hàng loạt vi phạm kéo dài nhiều năm cho thấy quy trình kiểm tra nội bộ tại cấp cửa hàng hoặc bị bỏ qua, hoặc quá dễ dàng bị thao túng. Đây không phải là vấn đề của riêng C.P. Việt Nam, mà là thực trạng chung của nhiều chuỗi thực phẩm.

Trong cuộc họp Chính phủ thường kỳ tháng 5/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, an toàn thực phẩm liên quan tới sức khỏe, tính mạng người dân. Do đó, cần thiết kế các chính sách để xử lý được các vấn đề cấp bách hiện nay, quy định rõ một cơ quan chịu trách nhiệm chính và xác định rõ thẩm quyền của các cơ quan, phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các bộ, ngành liên quan trong quản lý an toàn thực phẩm.

Theo ông Phan Minh Đức, chuyên gia tư vấn chuỗi cung ứng thực phẩm, nguyên Giám đốc vận hành hệ thống bán lẻ thực phẩm tại Hà Nội:

“Vấn đề lớn nhất trong ngành thực phẩm hiện nay không nằm ở quy trình kiểm soát trung tâm, mà là ở năng lực duy trì chất lượng đồng đều tại các điểm bán cuối cùng – nơi trực tiếp tiếp xúc với người tiêu dùng. Doanh nghiệp có thể xây dựng tiêu chuẩn rất chặt ở khâu sản xuất hoặc phân phối, nhưng nếu không có cơ chế giám sát định kỳ và đánh giá độc lập tại từng cửa hàng, thì rủi ro là rất lớn.

Đặc biệt với các chuỗi, nơi mô hình hoạt động bán lẻ áp dụng quy trình bán hàng bán sẵn, thì việc đào tạo nhân sự, giám sát điều kiện bảo quản và quy trình xử lý hàng cận date là sống còn. Không thể giao toàn bộ việc đảm bảo chất lượng cho từng cửa hàng trưởng mà không có cơ chế hậu kiểm hoặc hệ thống quản trị minh bạch.”

Câu chuyện từ cửa hàng nhỏ ở Mỹ Xuyên giờ đây đã trở thành tâm điểm khiến cả ngành thực phẩm phải nhìn lại. Không ai mong muốn một thương hiệu lớn vướng vào bê bối, nhưng một ngành chỉ trưởng thành thực sự khi biết học bài học từ chính cú vấp của mình. Nếu không có cải cách thực sự trong giám sát, kiểm định và quản trị chuỗi, thì niềm tin người tiêu dùng – một khi mất đi sẽ không dễ gì lấy lại, dù thương hiệu lớn đến đâu.