Phép thử quan trọng với chính sách thương mại nền tảng của TT Trump

Trong chương trình “Sunday Morning Futures” của kênh Fox News, người dẫn Maria Bartiromo đã đặt câu hỏi về vụ kiện thuế quan đang chờ xét xử. Ông Trump khẳng định các khoản thu từ thuế quan cũng như sức ép mà chúng tạo ra đối với các quốc gia khác là “rất quan trọng” đối với an ninh và vị thế của Mỹ.

“Nếu không thắng kiện, chúng ta sẽ phải vật lộn trong nhiều năm tới”, ông cảnh báo.

Theo Tổng thống Trump, nhiều cuộc xung đột đã được ngăn chặn trong nhiệm kỳ của ông nhờ “đòn bẩy” từ chính sách thuế quan, trong đó có một cuộc đối đầu giữa Pakistan và Ấn Độ hồi đầu năm nay.

Khi được hỏi về phương án nếu Tòa án Tối cao không đưa ra phán quyết có lợi, ông cho rằng đây là vấn đề liên quan đến an ninh quốc gia, và bản thân ông “sẽ phải hành động”.

“Tôi sẽ phải tìm cách giải quyết. Thật ra, tôi không muốn nghĩ đến điều đó, chúng ta đang làm rất tốt. Nếu họ xóa bỏ thuế quan, thì điều đó đồng nghĩa họ đã tước đi an ninh quốc gia của chúng ta”, ông Trump nhấn mạnh.

Phần lớn các mức thuế quan do ông Trump áp đặt từ tháng 4 được triển khai theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA). Tuy nhiên, vài tuần sau đó, Tòa án Thương mại Quốc tế phán quyết rằng chính quyền không thể sử dụng đạo luật này để áp thuế. Phán quyết đó sau đó được tòa phúc thẩm duy trì vào mùa hè, buộc chính quyền ông Trump phải kháng cáo lên Tòa án Tối cao.

Tòa án Tối cao Mỹ dự kiến sẽ nghe lập luận trong vụ kiện vào tháng tới.

Tuần trước, người đừng đầu Nhà Trắng cho biết ông có thể sẽ trực tiếp tham dự phiên tranh luận miệng tại Tòa án Tối cao, trở thành tổng thống đầu tiên trong lịch sử hiện đại có mặt tại một phiên tranh luận của tòa.

“Chúng ta sắp có một vụ kiện lớn được đưa ra xét xử tại Tòa án Tối cao, và tôi phải nói rằng đây là một trong những vụ án quan trọng nhất trong lịch sử nước Mỹ”, ông phát biểu tại Nhà Trắng ngày 15/10.

Trong bài phát biểu này, ông Trump cũng cảnh báo rằng nếu vụ kiện thất bại, Mỹ sẽ trở nên “suy yếu, hỗn loạn và rơi vào khủng hoảng tài chính trong nhiều năm tới.”

“Đó là lý do tôi nghĩ mình sẽ đến Tòa án Tối cao để theo dõi,” ông nói thêm.

Vụ kiện thuế quan được xem là phép thử quan trọng đối với chính sách thương mại mà Tổng thống Trump coi là nền tảng trong nhiệm kỳ của mình, một công cụ để gây áp lực lên các đối thủ kinh tế, đồng thời bảo vệ ngành sản xuất nội địa.

Nếu Tòa án Tối cao bác bỏ quyền sử dụng IEEPA để áp thuế, điều đó có thể khiến toàn bộ cấu trúc chính sách thuế quan của chính quyền ông Trump sụp đổ, kéo theo những tác động sâu rộng đến ngân sách và chính sách đối ngoại của Mỹ.

Trong khi đó, giới quan sát nhận định việc Tổng thống tuyên bố sẽ đích thân tham dự phiên điều trần tại Tòa án Tối cao cho thấy tầm quan trọng đặc biệt của vụ việc, không chỉ về mặt kinh tế, mà còn mang đậm yếu tố chính trị và biểu tượng quyền lực hành pháp.

Mở rộng thuế quan và căng thẳng với Trung Quốc

Gần đây, ông Trump đã ký một sắc lệnh giảm thuế bổ sung cho các nhà sản xuất ô tô trong nước, kéo dài thời hạn hoàn thuế đối với linh kiện ô tô đến năm 2030, vốn chỉ được dự kiến là biện pháp tạm thời. Đồng thời, ông chính thức áp thuế nhập khẩu 25% đối với xe tải hạng trung và hạng nặng, bắt đầu từ ngày 1/11.

Trước đó một tuần, Tổng thống Trump tuyên bố sẽ tăng gấp đôi thuế nhập khẩu lên 100% đối với hàng hóa Trung Quốc từ ngày 1/11 (hoặc sớm hơn), sau khi Bắc Kinh áp đặt hạn chế xuất khẩu đất hiếm, nhóm nguyên liệu quan trọng trong sản xuất thiết bị điện tử và quốc phòng, mà Trung Quốc đang nắm giữ thế độc quyền.

Ông Trump bày tỏ sự thất vọng với động thái này, song cho biết Bắc Kinh “vẫn còn thời gian” để quay lại bàn đàm phán trước khi mức thuế mới có hiệu lực.

“Chúng ta sẽ phải chờ xem điều gì sẽ xảy ra. Đó là lý do tôi chọn ngày 1/11”, ông nói trong một bài phát biểu hồi đầu tháng 10.

Theo quy định mới của Trung Quốc, các công ty nước ngoài phải xin giấy phép đặc biệt để được phép xuất khẩu đất hiếm. Bắc Kinh cũng công bố yêu cầu cấp phép đối với công nghệ khai thác, luyện kim và tái chế đất hiếm, đồng thời tuyên bố sẽ từ chối mọi yêu cầu xuất khẩu liên quan đến linh kiện quân sự.

Đáp lại, ông Trump cáo buộc Trung Quốc đang “trở nên rất thù địch” và “sử dụng thế độc quyền của mình để giam cầm thế giới”.