VCCI logo

LIÊN ĐOÀN THƯƠNG MẠI VÀ CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

Vietnam Chamber of Commerce and Industry

Thứ 5, 21/08/2025 | English | Vietnamese

Trang chủDoanh nghiệpVì sao nhiều DN tư nhân chọn 'đứng yên' hoặc 'mini hóa'?

Vì sao nhiều DN tư nhân chọn 'đứng yên' hoặc 'mini hóa'?

04:37:00 PM GMT+7Thứ 7, 16/08/2025

Dù đóng góp gần nửa GDP và tạo việc làm cho hơn 8/10 lao động cả nước, nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam lại chọn “đứng yên” hoặc thu nhỏ quy mô. Tại tọa đàm do Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức sáng 15/8, các chuyên gia đã chỉ rõ nguyên nhân khiến khu vực này “ngại lớn” và đề xuất loạt giải pháp để biến kinh tế tư nhân thành đầu kéo tăng trưởng.

Những “nút thắt” khiến khu vực tư nhân hụt hơi

Gần bốn thập kỷ sau Đổi mới, kinh tế tư nhân Việt Nam đã vươn lên trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế. Năm 2024, khu vực này đóng góp 43% GDP, chiếm tới 57% vào mức tăng trưởng GDP - cao nhất trong các thành phần kinh tế; nắm giữ 53,4% tổng vốn đầu tư xã hội, sử dụng hơn 82% lực lượng lao động, đóng góp 38,6% tổng lợi nhuận trước thuế và 51% thu nhập tạo ra cho người lao động trong khu vực doanh nghiệp.

Tuy nhiên, đằng sau những con số ấn tượng là nhiều dấu hiệu cho thấy có một số DN “chững lại” và “hụt hơi”. GS.TS Ngô Thắng Lợi (Đại học Kinh tế Quốc dân) cho biết, tốc độ tăng trưởng về số lượng doanh nghiệp, doanh thu, vốn đầu tư và lao động giai đoạn 2016 - nay đang chậm lại so với 2011 - 2015, thậm chí thấp hơn khu vực doanh nghiệp FDI. Một hiện tượng đáng chú ý là nhiều doanh nghiệp tư nhân không muốn lớn hoặc thậm chí “mini hóa”, thu hẹp quy mô hoạt động. Quy mô bình quân của doanh nghiệp tư nhân về vốn, lao động và doanh thu hiện nhỏ hơn nhiều so với doanh nghiệp nhà nước và FDI.

Theo GS.TS Nguyễn Thành Hiếu - Phó Giám đốc Trường Đại học Kinh tế Quốc dân nhận thức về vai trò của kinh tế tư nhân vẫn chưa đầy đủ, vị trí của khu vực này trong mối quan hệ với các khu vực kinh tế khác chưa được định vị rõ ràng.

GS.TS. Nguyễn Thành Hiếu - Phó Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU).

Bên cạnh đó, thể chế và chính sách chưa thực sự bao trùm và công bằng; thủ tục hành chính còn rườm rà; môi trường kinh doanh thiếu ổn định; sự liên kết giữa các doanh nghiệp tư nhân, cũng như giữa tư nhân với cộng đồng doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài, còn lỏng lẻo. Bản thân khu vực tư nhân cũng chưa có mô hình hợp tác hiệu quả, đôi khi cạnh tranh không lành mạnh.

Về năng lực nội tại, nhiều doanh nghiệp quy mô nhỏ, vốn mỏng, khó tiếp cận tín dụng, trình độ quản trị và năng lực công nghệ hạn chế. Năng suất lao động của khu vực tư nhân chỉ bằng 34% khu vực nhà nước và 69% khu vực FDI. Tỉ lệ doanh nghiệp công nghệ cao mới đạt 12,1%, mức ứng dụng công nghệ tiên tiến chỉ khoảng 2%. Gần một nửa số doanh nghiệp tư nhân thua lỗ hàng năm; thu nhập của người lao động chỉ bằng 57,1% khu vực nhà nước và 80,5% khu vực FDI.

“Chìa khóa” để tư nhân bứt phá

Nghị quyết 68-NQ/TW (4/5/2025) đặt mục tiêu đến năm 2030 có 2 triệu doanh nghiệp hoạt động, đóng góp 55 - 58% GDP, 35 - 40% tổng thu ngân sách; đến năm 2045, ít nhất 3 triệu doanh nghiệp tư nhân, đóng góp trên 60% GDP và đạt năng lực cạnh tranh cao trong khu vực và toàn cầu. Để hiện thực hóa, theo GS.TS Ngô Thắng Lợi, khu vực tư nhân cần đạt tăng trưởng khoảng 10,3%/năm giai đoạn trước 2025, và từ 11,5 - 12%/năm trở lên sau 2025 - cao hơn nhiều so với hiện tại.

Giải pháp cốt lõi là cải cách thể chế toàn diện: xác định rõ vị trí của kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất trong hệ thống kinh tế quốc dân, đảm bảo các loại hình doanh nghiệp (nhà nước, tư nhân, FDI) có cơ hội ngang nhau trong tiếp cận đầu vào, hoạt động sản xuất - kinh doanh và phân phối kết quả.

Cần xây dựng các mô hình gắn kết doanh nghiệp tư nhân ở nhiều quy mô, thúc đẩy liên kết với doanh nghiệp người Việt ở nước ngoài. Đồng thời, nâng cao năng lực quản trị, trình độ công nghệ và chất lượng nguồn nhân lực.

Các đại biểu tại Tọa đàm đối thoại chính sách: "Các giải pháp đột phá tháo gỡ các điểm nghẽn phát triển khu vực kinh tế tư nhân".

TS Trần Văn Thế - Chủ tịch HĐQT Công ty Đầu tư và phát triển Indel nhấn mạnh: phải hoàn thiện thể chế đồng bộ, minh bạch, ổn định ở các lĩnh vực then chốt như đầu tư, đất đai, tín dụng và hợp tác công – tư; cải cách thủ tục hành chính “đi vào thực chất” để giảm thời gian, chi phí cho doanh nghiệp.

Ông Thế đề xuất, lấy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh làm trụ cột chiến lược. Nhà nước cần tăng tỉ trọng tín dụng, hỗ trợ lãi suất cho dự án chuyển đổi số, ưu đãi thuế cho doanh nghiệp lớn dẫn dắt SME, hỗ trợ tài chính cho các sáng kiến liên kết, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Ngoài ra, cần cho phép viên chức, tổ chức sở hữu tài sản trí tuệ hoặc sản phẩm khoa học được góp vốn thành lập doanh nghiệp - tạo thêm cầu nối giữa nghiên cứu và thương mại hóa sản phẩm.

Nếu gỡ bỏ được “nút thắt” thể chế, tăng cường liên kết, nâng cấp năng lực công nghệ và quản trị, kinh tế tư nhân hoàn toàn có thể trở thành “đầu kéo” tăng trưởng, đóng góp ngày càng lớn vào sự thịnh vượng quốc gia thay vì rơi vào tình trạng “không muốn lớn” như hiện nay.

TheoAn Linh (Tạp chí điện tử Đầu tư Tài chính)
Copy link

Văn bản pháp luật

Liên kết

Website nội bộ của VCCI

Footer logo

Bản quyền bởi Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - VCCI 

  Tòa VCCI, Số 9 Đào Duy Anh, Đống Đa, Hà Nội, Việt Nam

Giấy phép xuất bản số 190/GP-TTĐT cấp ngày 27/10/2023

Người chịu trách nhiệm chính: Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI

Quản lý và vận hành: Trung tâm Truyền thông và Thông tin Kinh tế - VCCI
Văn Phòng - Lễ tân:  Phụ trách website: Liên hệ quảng cáo:
📞 + 84-24-35742022 📞 + 84-24-35743084 📞 + 84-24-35743084
 + 84-24-35742020   vcci@vcci.com.vn   

Truy cập phiên bản website cũ.                                                     Thiết kế và phát triển bởi ADT Global