Theo đó, thời điểm chuyển đổi mô hình quản lý thuế đã đến gần, từ 1/1/2026 các hộ kinh doanh cần lưu ý, nếu chưa thực hiện thì cần làm ngay để tuân thủ các quy định về pháp luật thuế, tránh bị phạt “oan”.

Thứ nhất, đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế. Việc này là nghĩa vụ bắt buộc, không phụ thuộc vào quy mô và mức doanh thu. Đồng thời, nếu có thay đổi các thông tin đăng ký kinh doanh, đăng ký thuế cần thực hiện cập nhật theo quy định tại cơ chế một cửa liên thông hoặc trực tiếp tại cơ quan thuế.

Thực tế, nhiều hộ kinh doanh bắt đầu với quy mô nhỏ, sau đó mở rộng ngành nghề, chuyển địa điểm nhưng chưa thực hiện thủ tục cập nhật sự thay đổi. Khi dữ liệu đăng ký kinh doanh được đối chiếu với dữ liệu thuế và hoạt động thực tế, những sai lệch này dễ bị phát hiện và xử lý vi phạm hành chính. Đã không ít trường hợp bị xử phạt không phải vì trốn thuế, mà do hoạt động thực tế không khớp với thông tin đã đăng ký, kể cả khi doanh thu ở mức thấp.

Thứ hai, thực hiện rà soát doanh thu thực tế 2025 và dự kiến doanh thu 2026 nhằm xác định mình thuộc nhóm hộ kinh doanh nào. Đồng thời, trên cơ sở mô hình hoạt động kinh doanh để lựa chọn phương pháp tính thuế, chế độ kế toán áp dụng, phần mềm bán hàng, kê khai thuế tương ứng với quy mô thuộc nhóm.

Theo Dự thảo về quản lý thuế hộ, cá nhân kinh doanh đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến, cơ quan thuế dự kiến chia hộ kinh doanh thành 4 nhóm. Nhóm 1 là hộ có doanh thu hàng năm dưới 500 triệu đồng. Những hộ này không phải chịu thuế VAT, thu nhập cá nhân nhưng vẫn phải kê khai doanh thu mỗi năm một lần.

Nhóm 2 là hộ có doanh thu từ 500 triệu đến dưới 3 tỷ đồng/năm. Nhóm này vẫn được phép chọn cách tính thuế gồm thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ trên doanh thu. Họ được giảm trừ 500 triệu đồng (ngưỡng doanh thu chịu thuế) trước khi tính thuế.

Nhóm 3 có mức doanh thu mỗi năm từ 3 đến dưới 50 tỷ đồng và nhóm 4 là trên 50 tỷ đồng. Nhóm này chỉ được chọn cách tính thuế TNCN trên lãi (doanh thu - chi phí). Họ cần chuẩn bị chứng từ liên quan đến hàng hóa mua vào, các khoản chi cho sản xuất kinh doanh như thuê mặt bằng, nhân công...

Thứ ba, tiến hành kiểm kê hàng tồn kho tại thời điểm chuyển đổi (nếu có và nếu doanh thu trên ngưỡng). Với hộ kinh doanh có doanh thu từ 3 tỷ đồng trở nên, áp dụng phương pháp tính thuế doanh thu trừ chi phí, hàng tồn kho trở thành yếu tố quan trọng trong việc xác định chi phí. Nhóm có doanh thu thấp hơn mức này và tính thuế trên doanh thu, hàng tồn kho không phải là yếu tố xác định số thuế phải nộp. Tuy nhiên, hộ kinh doanh vẫn cần kiểm kê để chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa bán ra.

Thứ tư, đăng ký sử dụng hoá đơn điện tử, nếu hộ kinh doanh dự kiến doanh thu 2026 từ 1 tỷ đồng trở lên). Với hộ kinh doanh chưa đến ngưỡng cũng nên áp dụng sớm để vận hành trơn tru và tránh sai sót.

Thứ năm, chuẩn bị hồ sơ, sổ sách kế toán (Nếu hộ kinh doanh dự kiến doanh thu trên ngưỡng miễn thuế), phù hợp với phương pháp tính thuế dự kiến áp dụng.

Thứ sáu, đăng ký tài khoản ngân hàng riêng cho hoạt động kinh doanh (nếu chưa có tài khoản ngân hàng riêng cho hoạt động kinh doanh, độc lập với tài khoản cá nhân).

Theo Dự thảo lần 2 Nghị định quy định về nghĩa vụ thuế, hoá đơn điện tử của cá nhân, hộ kinh doanh, hộ, cá nhân kinh doanh phải có trách nhiệm thông báo cho cơ quan thuế tất cả các số tài khoản liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh. Đồng thời, có trách nhiệm cung cấp sổ sách, hóa đơn, phần mềm quản lý bán hàng, tài liệu liên quan theo yêu cầu của cơ quan thuế khi kiểm tra thuế.

Thứ bảy, khai thuế đối với hoạt động kinh doanh theo mẫu tờ khai phù hợp với phương pháp tính thuế và ngành nghề lĩnh vực hoạt động kinh doanh. Việc này hộ kinh doanh sử dụng eTax Mobile.

Từ nay đến thời điểm cơ chế quản lý thuế mới được áp dụng đầy đủ được xem là khoảng thời gian để hộ kinh doanh chủ động rà soát và điều chỉnh hoạt động, thay vì chờ đến khi quy định có hiệu lực rồi mới xử lý.

Trong giai đoạn này, việc kiểm tra lại hồ sơ đăng ký kinh doanh, hình thành thói quen ghi chép doanh thu đầy đủ và thực hiện thói quen lấy cũng như xuất hóa đơn theo quy định sẽ giúp hộ kinh doanh giảm đáng kể rủi ro phát sinh vi phạm mang tính thủ tục hoặc có thể bị phạt "oan".