Theo Reuters, trong kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm (giai đoạn 2026–2030) được Tân Hoa xã công bố ngày 28/10, Trung Quốc không còn liệt kê xe năng lượng mới (NEV) vào nhóm ngành công nghiệp chiến lược, lần đầu tiên sau hơn một thập kỷ. Thay vào đó, Bắc Kinh xác định công nghệ lượng tử, sản xuất sinh học, năng lượng hydro và nhiệt hạch là các động lực tăng trưởng mới.

Kế hoạch cũng đề cập đến lĩnh vực ô tô cùng với nhà ở, kêu gọi gỡ bỏ các hạn chế mua xe để kích thích tiêu dùng. Toàn văn kế hoạch dự kiến được trình bày tại kỳ họp Quốc hội Trung Quốc vào tháng 3/2026.

Trong ba kế hoạch 5 năm trước, các phương tiện năng lượng mới – bao gồm xe điện, xe hybrid sạc điện và xe chạy pin nhiên liệu (FCV) – đều được xem là ngành công nghiệp chiến lược mới nổi. Nhờ chính sách trợ cấp hàng tỷ USD từ chính quyền trung ương và địa phương, Trung Quốc đã trở thành thị trường xe điện và trung tâm chuỗi cung ứng lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, sau giai đoạn tăng trưởng nóng, ngành này đang chịu sức ép lớn từ dư thừa công suất, chiến tranh giá kéo dài và cạnh tranh gay gắt. Chủ tịch Tập Cận Bình trong phát biểu cùng ngày nhấn mạnh cần tránh tình trạng các địa phương “ồ ạt” phát triển cùng một lĩnh vực.

“Chúng ta cần hướng dẫn các bên liên quan hành động đúng đắn, hợp lý và thực tế, tránh lao vào các sáng kiến mới một cách vội vã,” ông Tập nói.

Trước đó, Trung Quốc đã công bố kế hoạch hành động 3 năm nhằm cải thiện hệ thống hạ tầng sạc cho xe điện, với mục tiêu củng cố niềm tin người tiêu dùng và thúc đẩy việc phổ cập xe điện trên toàn quốc. Kế hoạch này do Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC) phối hợp cùng nhiều cơ quan chính phủ ban hành, đặt trọng tâm vào việc mở rộng mạng lưới trạm sạc, nâng cao hiệu suất vận hành và chất lượng dịch vụ, đồng thời khuyến khích đổi mới sáng tạo công nghệ trong lĩnh vực hạ tầng sạc.

Theo lộ trình, đến cuối năm 2027, Trung Quốc đặt mục tiêu xây dựng 28 triệu trạm sạc trên toàn quốc, với tổng công suất sạc công cộng vượt 300 triệu kilowatt, đủ đáp ứng nhu cầu cho hơn 80 triệu xe điện. Các biện pháp trọng tâm gồm nâng cấp hệ thống sạc nhanh tại đô thị, cải thiện cơ sở sạc ở các trạm dịch vụ đường cao tốc, và khắc phục tình trạng thiếu hạ tầng sạc tại khu vực nông thôn. Bên cạnh đó, kế hoạch cũng yêu cầu tăng cường đầu tư vào trạm sạc tại khu dân cư và mở rộng quy mô hạ tầng sạc tư nhân, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dùng cá nhân.

Thị trường xe điện Trung Quốc đang bước vào giai đoạn chững lại. Sau nhiều năm tăng trưởng bùng nổ, doanh số NEV đã giảm tốc rõ rệt – từ mức 12% trong tháng 7 xuống chỉ còn 7,5% vào tháng 8/2025.

Trung Quốc cũng hiện là quốc gia xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới, với khoảng 5,5 triệu xe được bán ra nước ngoài năm ngoái, trong đó gần 40% là xe điện. Tuy nhiên, Bắc Kinh đang thắt chặt kiểm soát xuất khẩu. Bộ Thương mại Trung Quốc mới đây cũng cho biết từ 1/1/2026, xe điện sẽ phải có giấy phép xuất khẩu, tương tự như xe chạy xăng hay xe máy, nhằm bảo đảm “sự phát triển lành mạnh” của ngành.

Xuất khẩu xe điện của Trung Quốc, dẫn đầu bởi BYD, Nio và Xpeng, đang là tâm điểm căng thẳng thương mại với Liên minh châu Âu (EU) – nơi vừa áp thuế cao đối với xe điện Trung Quốc. Dù vậy, hoạt động xuất khẩu vẫn ổn định, khi trong 7 tháng đầu năm 2025, các hãng Trung Quốc đã xuất khẩu hơn 19 tỷ USD xe điện, gần tương đương cùng kỳ năm trước. Châu Âu tiếp tục là thị trường lớn nhất, bất chấp rào cản thuế quan.