Theo đánh giá của Cục Thuế, tỷ trọng thu từ hộ, cá nhân kinh doanh 3 tháng đầu năm 2025 so với các năm gần đây giữ nhịp ổn định, chưa xuất hiện sự đột biến.

Cụ thể, lũy kế tổng thu ngân sách nhà nước từ hộ, cá nhân kinh doanh 3 tháng đầu năm 2025 ước đạt 8.695 tỷ đồng, đạt 27,2% so với nhiệm vụ thu cả năm.

Trước đó, cùng kỳ năm 2024 đạt gần 27%, năm 2023 ước đạt trên 29%, và năm 2022 đạt hơn 22% số thu cả năm.

Đại diện Cục Thuế cũng thừa nhận rằng, số nộp ngân sách nhà nước (NSNN) từ hộ, cá nhân kinh doanh chưa tương xứng với tiềm năng, chỉ chiếm 1,5 - 2% tổng thu ngân sách do cơ quan thuế quản lý, chưa đạt được yêu cầu đặt ra.

Số liệu mới nhất của Cục Thuế cho thấy, đến nay số lượng hộ, cá nhân kinh doanh đã nộp tờ khai bao gồm 1.975.373 hộ nộp thuế theo hình thức khoán, 6.142 hộ nộp thuế theo hình thức kê khai.

Số lượng hộ, cá nhân kinh doanh được đưa thêm vào quản lý thông qua triển khai bản đồ số hộ kinh doanh là 61.329 hộ.

Về mức thuế khoán, con số bình quân tháng 3/2025 là 672,3 nghìn đồng/tháng/hộ, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán; số thuế bình quân theo phương pháp kê khai tháng 3/2025 là 4,6 triệu đồng/tháng/hộ, cá nhân kinh doanh nộp thuế.

Cục Thuế cho biết, người nộp thuế hoàn thành nghĩa vụ thuế với nhà nước trên nguyên tắc “người nộp thuế tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm”.

Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều trường hợp người đại diện pháp luật của doanh nghiệp (DN), cá nhân kinh doanh, đại diện hộ kinh doanh chưa nhận thức rõ được tầm quan trọng trong việc chấp hành pháp luật thuế và hóa đơn.

Nghiêm trọng hơn là tình trạng doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh có hoạt động phát sinh doanh thu nhưng không xuất hóa đơn hoặc xuất hóa đơn nhưng không kê khai, không nộp thuế hoặc kê khai nhưng không đầy đủ hoặc đã khai thuế nhưng không nộp thuế… dẫn đến còn thất thu thuế ở khu vực kinh doanh này.

Do đó, đại diện Cục thuế khẳng định, cần phải có giải pháp chính sách có tính đột phá về phương thức quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh trên nền tảng số, kinh doanh nhà hàng, khách sạn và dịch vụ nhằm hạn chế tối đa thủ đoạn “lách luật” để trốn thuế, gây ra tình trạng thất thu cho NSNN.

Mới đây, tại nghị trường Quốc hội, đại biểu Trần Thị Nhị Hà, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Dân nguyện – Giám sát quốc hội, đoàn đại biểu TP. Hà Nội đã nêu thực trạng, nhiều doanh nghiệp có doanh thu chỉ vài trăm triệu một năm cũng phải thực hiện chế độ sổ sách, hóa đơn chứng từ kế toán theo quy định.

Ngược lại, có nhiều hộ kinh doanh có quy mô doanh thu thực tế hàng chục tỉ đồng, lại chỉ bị áp thuế khoán và vẫn hoạt động ngoài khung pháp lý của Luật Doanh nghiệp.

Vì vậy, vị đại biểu quốc hội kiến nghị, cần ban hành luật Doanh nghiệp tư nhân mới, thay thế cho cả mô hình hộ kinh doanh và doanh nghiệp tư nhân hiện tại, áp dụng cho các mô hình kinh doanh nhỏ và siêu nhỏ. Đồng thời, Chính phủ có lộ trình, kế hoạch vụ thể để nhằm khuyến khích chuyển đổi khoảng 5 triệu hộ kinh doanh lên mô hình doanh nghiệp từ năm 2026.

Đại diện Cục Thuế chỉ rõ thêm, hiện việc quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh vẫn còn một số bất cập như việc rà soát, cập nhật dữ liệu chưa đồng bộ, kịp thời, chưa kế công tác phối hợp giữa các cấp, nhất là tại cấp đội thuế liên huyện chưa hiệu quả.

“Ngành thuế các cấp sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, hỗ trợ, đối thoại, nâng cao nhận thức, trách nhiệm tuân thủ pháp luật thuế của người nộp thuế, đặc biệt là hộ kinh doanh nhỏ lẻ, hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ ăn uống, nhà hàng, lưu trú...”, đại diện Cục Thuế khẳng định.