Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị ở cấp xã (mới) ngày 14/6, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết phải đổi mới tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị ở cấp xã. Một trọng tâm lớn là cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy đặc biệt là việc sắp xếp địa giới hành chính và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Theo Thủ tướng, cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi tại địa phương; đồng thời xóa bỏ cơ chế "xin – cho", tăng cường kiểm tra, giám sát với tinh thần "biết thì mới quản, không biết thì không quản".

"Tôi lấy ví dụ trong đánh giá tác động môi trường, một cục quản lý môi trường ở bộ mà xem xét tất cả các dự án trên toàn quốc thì sẽ dẫn tới chậm trễ, kéo dài, thậm chí tiêu cực", Thủ tướng nói.

Tính đến nay, sau rà soát 5.076 văn bản quy phạm pháp luật, Chính phủ và các bộ đã xác định 2.313 nhiệm vụ, thẩm quyền cần phân cấp hoặc phân định rõ ràng cho chính quyền địa phương. Trên cơ sở đó, 28 nghị định đã được ban hành nhằm phân cấp, phân quyền theo ngành, lĩnh vực; cải cách mạnh thủ tục hành chính; xác định rõ ranh giới giữa quản lý nhà nước ở Trung ương và thực thi ở địa phương.

Thủ tướng nhấn mạnh: “Trung ương không ngồi duyệt từng dự án, Quốc hội cũng không. Chỉ có đẩy mạnh phân cấp, giảm tiền kiểm – tăng hậu kiểm, thì bộ máy mới vận hành trơn tru, tinh giản và sát dân hơn”.

Từ thụ động tiếp nhận sang chủ động kiến tạo, phục vụ

Người đứng đầu Chính phủ dẫn lại quan điểm của Tổng Bí thư Tô Lâm rằng cuộc cách mạng lần này không chỉ mở ra không gian, động lực và phạm vi phát triển mới, mà quan trọng hơn là chuyển trạng thái của bộ máy từ thụ động tiếp nhận sang chủ động kiến tạo và phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Thủ tướng khẳng định, với việc giảm số tỉnh thành từ 63 xuống còn 34 (sau khi sáp nhập), dân số mỗi tỉnh tăng lên, khối lượng và tính chất công việc phức tạp hơn nên cấp ủy, chính quyền phải đổi mới tư duy quản trị, nâng cao trách nhiệm, sáng tạo, linh hoạt và gần dân hơn bao giờ hết.

Trung ương giữ vai trò hoạch định: xây dựng thể chế, chiến lược, quy hoạch; ban hành chính sách huy động nguồn lực, thiết kế công cụ giám sát, đánh giá, tổng kết mô hình tốt, khen thưởng và xử lý kỷ luật nghiêm minh. Việc điều hành cụ thể phải giao cho địa phương chủ động thực hiện.

Thủ tướng kỳ vọng chính quyền hai cấp sẽ vận hành trơn tru, phát huy được sức mạnh tổng hợp. Ông cũng yêu cầu chính quyền các cấp, nhất là cấp cơ sở, phải lắng nghe tiếng nói người dân, bám sát thực tế, giải quyết vấn đề tại chỗ, hướng đến hiệu quả thiết thực.

Ông nhấn mạnh: “Nhà nước phải quản lý chặt, nhưng kiến tạo để phát triển. Giảm phiền hà, tăng minh bạch, để người dân giám sát tốt hơn. Tôi ước ao mỗi tỉnh đều có trung tâm triển lãm quy hoạch để dân cùng kiểm tra việc thực hiện”.

Cuối cùng, Thủ tướng khẳng định đây là cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy chính trị, cần được thực hiện quyết tâm, quyết liệt, đồng bộ, linh hoạt, không cầu toàn nhưng dứt khoát không nửa vời. Với tinh thần “thần tốc, táo bạo, chắc thắng”, Chính phủ kỳ vọng cải cách này sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đạt mục tiêu kép của đất nước, và mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho Nhân dân.