Chia sẻ tại Cuộc thi Dự án Khởi nghiệp Xanh 2025, Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cảnh báo, điều đầu tiên mà các startup cần chú trọng là tính xác thực của thông tin. “Doanh nghiệp phải kiểm tra kỹ nguồn số liệu, tránh sao chép hay tin vào những thống kê ‘ảo’ trên mạng. Mọi dữ liệu về thị trường, quy mô ngành hay nhu cầu khách hàng cần dựa trên nguồn tin cậy, bởi ảo tưởng về thị trường có thể khiến doanh nghiệp lạc hướng ngay từ bước khởi đầu,” bà nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, hồ sơ pháp lý vẫn là “lỗ hổng” phổ biến. Với các sản phẩm liên quan đến thực phẩm, y tế hay chăm sóc sức khỏe, giấy tờ kiểm nghiệm, chứng nhận hợp quy và chứng từ nguồn gốc nguyên liệu là yêu cầu bắt buộc.

“Người tiêu dùng chỉ tin khi doanh nghiệp minh bạch và có trách nhiệm với sản phẩm của mình,” bà Lan nói.

Cùng với đó, vấn đề quản trị tài chính và phân bổ nguồn lực cũng cần được chú trọng. Nhiều nhóm khởi nghiệp trẻ thường ôm đồm quá nhiều mục tiêu cùng lúc, trong khi thành công đến từ việc biết chọn “cái lõi” để tập trung nguồn lực cho sản phẩm mạnh nhất. Một mô hình tài chính chặt chẽ, chi tiêu hợp lý sẽ giúp kiểm soát rủi ro và tạo niềm tin với nhà đầu tư.

Chuyển đổi xanh không chỉ là xu hướng, mà còn là “hành trình nhân văn để trả lại cho đất sự sống, cho người tiêu dùng niềm tin và cho doanh nghiệp sự phát triển bền vững”.

“Bước ra thị trường không thể nôn nóng. Startup nên đi chậm mà chắc, tăng cường liên kết với các doanh nghiệp đi trước để học hỏi kinh nghiệm và tận dụng hệ sinh thái sẵn có. Khởi nghiệp không thể một mình; liên kết, học hỏi và cộng hưởng là con đường ngắn nhất để thành công”, bà Lan chia sẻ.

Số liệu được đưa ra tại Hội nghị thượng đỉnh Đối tác vì Tăng trưởng Xanh và Mục tiêu Toàn cầu 2030 (P4G) cho biết trong số hơn 4.000 startup tại Việt Nam chỉ có khoảng 200-300 doanh nghiệp xanh, chiếm 5-7%. Nhưng đây là đội ngũ doanh nghiệp khởi nghiệp được kỳ vọng trở thành xu hướng phát triển bền vững trong thập kỷ tới. Nhiều sản phẩm công nghệ xanh của startup nội địa không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước, mà còn từng bước mở rộng ra thị trường quốc tế nhờ tính ứng dụng và yếu tố thân thiện với môi trường.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy phần lớn các startup Việt vẫn đang đối mặt với nhiều rào cản: mô hình kinh doanh còn non trẻ, thiếu kinh nghiệm pháp lý và đặc biệt là xu hướng “bê” ý tưởng nước ngoài về rồi bản địa hóa cho phù hợp với thị trường trong nước. Cách làm này giúp tiết kiệm thời gian, nhưng cũng khiến nhiều dự án thiếu bản sắc và khả năng bứt phá dài hạn.

Một vấn đề khác nằm ở sự thiếu nhận thức pháp lý và quản trị rủi ro. Nhiều nhà sáng lập chỉ tập trung phát triển sản phẩm và bán hàng, mà quên mất những yêu cầu căn bản về Luật Doanh nghiệp, cơ cấu sở hữu, điều lệ công ty hay quy chế thành viên. Khi không có nền tảng pháp lý rõ ràng, doanh nghiệp dễ rơi vào tranh chấp nội bộ, bỏ lỡ cơ hội đầu tư hoặc bị đình trệ do xung đột lợi ích. Ngoài ra, yếu tố tài chính – kế toán – thuế cũng là “điểm mù” phổ biến. Việc hạch toán sai, kê khai thuế chưa chính xác hay thiếu hiểu biết về quy định kế toán có thể khiến startup non trẻ gánh thêm rủi ro không đáng có.

Ban tổ chức cuộc thi Khởi nghiệp xanh lần thứ 11 năm 2025 vừa tìm ra những dự án xuất sắc nhất trong 36 dự án tranh tài tại vòng chung kết. Theo đó, 13 giải thưởng đã được trao cho các dự án xuất sắc thuộc bảng A và B, bao gồm: 2 giải Nhất, 4 giải Nhì, 4 giải Ba và 3 giải Khuyến khích với tổng giá trị giải thưởng hơn 1 tỷ đồng.

Giải Nhất Bảng A thuộc về dự án Green Vines - phát triển xơ dừa thô từ Bình Định kết hợp phế phụ phẩm nông nghiệp để sản xuất viên nén xơ dừa ươm cây, giá thể trồng cây tại Đà Lạt (Lâm Đồng). Ở Bảng B, giải Nhất được trao cho Bittersweet Chocolatier - Phú Quốc Chocolate (An Giang), với sản phẩm cacao thủ công chất lượng cao mang đậm dấu ấn vùng nguyên liệu Việt Nam.

Bên cạnh đó, nhiều dự án khác được vinh danh với các hạng mục đặc biệt như sáng kiến xanh - kinh tế xanh, hiệu ứng truyền thông, tư vấn tiêu chuẩn và giải thưởng Chân trời - Nông nghiệp mới, do Vina T&T Group phối hợp Trung tâm BSA trao tặng nhằm khuyến khích các mô hình nông nghiệp bản địa đạt chuẩn xuất khẩu và có khả năng vươn ra thị trường quốc tế.