Sáng 4/11, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã đọc tờ trình dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi).

Một số điểm mới trong dự thảo luật là sửa đổi quy định về phân loại dự án để xác lập nội dung quản lý nhà nước về xây dựng theo từng hình thức đầu tư. Các dự án được phân loại theo hình thức đầu tư (đầu tư công, PPP, đầu tư kinh doanh) để đảm bảo hoạt động đầu tư được thực hiện theo luật về đầu tư, các hoạt động xây dựng thực hiện theo Luật Xây dựng.

Bên cạnh đó, dự thảo luật cũng đã cắt giảm, đơn giản hóa nhiều thủ tục hành chính về lập, thẩm định dự án đầu tư xây dựng, phê duyệt thiết kế xây dựng.

Ngoài ra, dự thảo luật cũng đơn giản hóa tối đa về điều kiện, trình tự, thủ tục cấp phép xây dựng theo hướng tất cả đối tượng công trình này đủ điều kiện để thực hiện thủ tục trực tuyến toàn trình. Đơn giản hóa về hồ sơ và điều kiện phải phù hợp quy hoạch và mục đích sử dụng đất.

Cùng với đó, dự thảo luật cũng mở rộng đối tượng được miễn giấy phép xây dựng. Theo đó, các thủ tục được thiết kế theo nguyên tắc từ giai đoạn chuẩn bị đến thời điểm khởi công xây dựng, cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng chỉ kiểm soát một lần đối với mỗi dự án, công trình xây dựng.

Như vậy, mỗi công trình, dự án chỉ phải thực hiện một thủ tục hành chính. Trong đó, công trình thuộc đối tượng thẩm định tại cơ quan chuyên môn về xây dựng thì không phải cấp giấy phép xây dựng (công trình thuộc dự án đầu tư công, dự án PPP, dự án đầu tư kinh doanh quy mô lớn hoặc có công trình có ảnh hưởng lớn đến an toàn, lợi ích cộng đồng).

Đối với các công trình còn lại, cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng thực hiện quản lý thông qua thủ tục cấp giấy phép xây dựng.

Miễn giấy phép xây dựng tránh phát sinh "giấy phép con"

Dưới góc độ thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải, cho biết Ủy ban đánh giá dự thảo luật được xây dựng theo định hướng mới về đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật.

Góp ý về quy định miễn giấy phép xây dựng cho một số công trình, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cơ bản nhất trí, khẳng định đây là nội dung mới, phù hợp chủ trương của Đảng, góp phần cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian và giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp trong hoạt động xây dựng.

Tuy nhiên, việc quy định nguyên tắc, tiêu chí, danh mục các công trình được miễn giấy phép xây dựng trong những văn bản dưới luật cần hết sức thận trọng đảm bảo an toàn, chính xác dễ áp dụng; tránh tình trạng công trình được miễn giấy phép xây dựng nhưng lại phát sinh nhiều thủ tục hành chính trung gian hay "giấy phép con".

Ngoài ra, khi công trình được miễn giấy phép xây dựng, sẽ không có căn cứ pháp lý xác định tài sản gắn liền đất để cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu. Do vậy, cơ quan thẩm tra kiến nghị cần bổ sung quy định này tại những luật có liên quan, đảm bảo quyền lợi của người dân.

Đáng chú ý, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị cân nhắc việc cho phép miễn giấy phép xây dựng và tự nghiệm thu đối với những công trình có yêu cầu cao về an toàn, hay tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cộng đồng, mất an toàn về phòng cháy... như: nhà xưởng, chung cư cho thuê, trung tâm thương mại, siêu thị, nhà sinh hoạt cộng đồng,...

“Đối với những công trình này, nếu được miễn giấy phép xây dựng, nghiên cứu việc cấp giấy phép sử dụng cho công trình trước khi chính thức đi vào hoạt động”, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nêu quan điểm.

Mặt khác, cơ quan thẩm tra cũng nhận thấy dự thảo luật chưa quy định rõ cơ chế xử lý đối với công trình đã được cấp phép hợp pháp nhưng vi phạm trong thi công như: sai thiết kế, thay đổi công năng, chiều cao, mật độ xây dựng... Do đó, cơ quan này đề nghị bổ sung nguyên tắc xử lý vi phạm trên trong luật, đảm bảo xử lý nghiêm, không để xảy ra hiện tượng phạt cho tồn tại hay hợp thức hóa sai phạm. Đồng thời, dự thảo luật cần bổ sung, làm rõ cơ chế cấp giấy phép trực tuyến để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân.