Hướng đi chuyên biệt cho Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng

Tại Tọa đàm Định vị và Phát triển Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại Đà Nẵng, ngày 6/11, ông Jinchang Lai, Chuyên gia trưởng, Trưởng nhóm Phát triển cơ sở hạ tầng tài chính, Khu vực Châu Á Thái Bình Dương, Nhóm Tư vấn các định chế tài chính, IFC nhấn mạnh, trong định hướng phát triển Trung tâm tài chính quốc tế (IFC) Việt Nam, cần tập trung xây dựng IFC trở thành trung tâm cung cấp các dịch vụ tài chính chuyên biệt.

Theo ông, các dịch vụ này chia thành hai nhóm: dịch vụ tài chính chuyên sâu (như tài trợ thương mại, tài trợ chuỗi cung ứng, cho thuê tài chính hoặc tín dụng phi ngân hàng) và dịch vụ hỗ trợ tài chính (bao gồm công nghệ, quản lý dữ liệu, xử lý giao dịch, bảo hiểm rủi ro, tư vấn và pháp lý).

Trong khuôn khổ sáng kiến trung tâm tài chính chuyên biệt, Đà Nẵng có thể trở thành điểm đến hấp dẫn cho tài trợ thương mại và tài chính chuỗi cung ứng (SCF).

Phân tích sâu về tài trợ chuỗi cung ứng, ông Lai cho biết đây là phương thức tổ chức dòng vốn trong chuỗi cung ứng, sử dụng các khoản phải thu và phải trả để tạo nguồn tín dụng linh hoạt. Mô hình này có sự tham gia của doanh nghiệp chủ lực – đóng vai trò trung tâm. SCF không chỉ cung cấp vốn, mà còn bao gồm bốn nhóm dịch vụ: tài trợ tín dụng, bảo hiểm rủi ro, quản lý dòng tiền – công nợ và dịch vụ công nghệ hỗ trợ.

Hiện nay, khoảng 80% giao dịch thương mại quốc tế có yếu tố SCF, trong khi thư tín dụng chỉ chiếm 20%. Cơ chế này giúp doanh nghiệp, đặc biệt là khối nhỏ và vừa, dễ dàng tiếp cận vốn dựa trên hóa đơn thương mại đã được xác nhận.

Ông Lai cho rằng, nếu Đà Nẵng muốn trở thành Trung tâm tài chính quốc tế của Việt Nam, SCF nên được xem là một trụ cột chiến lược. Thứ nhất, SCF tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng sản xuất và xuất khẩu. Thứ hai, nó giúp đa dạng hóa tín dụng, giảm phụ thuộc vào tài sản thế chấp bất động sản. Thứ ba, SCF là công cụ thúc đẩy tài chính xanh, khi doanh nghiệp đạt chuẩn ESG có thể được ưu đãi lãi suất trong chuỗi cung ứng.

Hiện quy mô thị trường SCF toàn cầu ước đạt 4.000 – 4.500 tỷ USD, trong khi Việt Nam – với tỷ lệ thương mại trên GDP khoảng 200% – có tiềm năng rất lớn để phát triển lĩnh vực này. Tuy nhiên, phần lớn dịch vụ SCF hiện do các trung tâm tài chính nước ngoài như Singapore hay Hồng Kông cung cấp. Nếu Việt Nam, cụ thể là Đà Nẵng, thu hút được các định chế này, giá trị gia tăng sẽ được giữ lại trong nước.

Để hiện thực hóa, ông Lai đề xuất hoàn thiện khung pháp lý về tài sản lưu động, cơ chế tái cấp vốn, khuyến khích khu vực tư nhân tham gia, ứng dụng nền tảng số và hình thành hiệp hội SCF chuyên ngành.

“Phát triển SCF không chỉ là một sản phẩm tài chính mới, mà là xây dựng một hệ sinh thái tài chính hiện đại, nơi các ngân hàng, doanh nghiệp, nhà đầu tư và tổ chức công nghệ cùng cộng hưởng tạo sức bật cho Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam”, ông nhấn mạnh.

Động lực cho quãng đường tăng trưởng kinh tế mới

Ông Rich McClellan, Thành viên Ban Tư vấn, Trung tâm tài chính quốc tế tại TP. Đà Nẵng cho rằng, Việt Nam cần xây dựng một Trung tâm tài chính quốc tế (IFC) vì hai lý do chính: kinh tế và địa chính trị.

Về kinh tế, việc hình thành IFC là nhu cầu tất yếu để tạo ra thế hệ tăng trưởng tiếp theo cho nền kinh tế Việt Nam. Nhìn lại chặng đường 30 năm qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu ấn tượng với tốc độ tăng trưởng đáng kinh ngạc, đời sống người dân được cải thiện rõ rệt qua từng thế hệ. Tuy nhiên, mô hình tăng trưởng dựa trên sản xuất – xuất khẩu, vốn đã giúp Việt Nam đi xa trong suốt nhiều thập kỷ, đang dần đến giới hạn và chỉ còn hiệu quả trong khoảng 3–5 năm tới. Vì vậy, cần có một “câu chuyện tiếp theo” cho tăng trưởng.

Về địa chính trị, trong bối cảnh thế giới biến động nhanh chóng, khi vị thế giữa các quốc gia thay đổi liên tục, Việt Nam nổi lên như một điểm sáng nhờ sự ổn định, trung lập và sở hữu mạng lưới đối tác thân thiện rộng khắp.

Là một trong những quốc gia ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do nhất thế giới, Việt Nam đang sở hữu môi trường thương mại cởi mở bậc nhất. IFC chính là cơ hội để Việt Nam phát huy lợi thế từ vị thế này, không chỉ trong sản xuất mà còn trong lĩnh vực thương mại và tài chính quốc tế, qua đó giúp thị trường vốn phát triển sâu rộng hơn, tăng khả năng chống chịu và củng cố vị thế quốc gia trong môi trường toàn cầu đầy biến động.

Theo ông Rich McClellan, IFC Việt Nam sẽ tạo lập một môi trường đầu tư quen thuộc, minh bạch và cạnh tranh dành cho các nhà đầu tư quốc tế, với cơ chế thuế cạnh tranh, tài khoản ngoại tệ được chuyển đổi tự do, hợp đồng bằng tiếng Anh được thừa nhận pháp lý, cùng hệ thống tòa án và trung tâm trọng tài chuyên biệt cho IFC. Bên cạnh đó là việc áp dụng chuẩn mực quốc tế về tài chính – kế toán, chính sách ưu đãi thị thực và cư trú cho chuyên gia quốc tế, cơ chế sandbox cho tài chính xanh – bền vững và cổng thông tin “một cửa” hỗ trợ cấp phép, đăng ký đầu tư.

Chia sẻ thêm về lý do lựa chọn Đà Nẵng, ông Rich McClellan cho hay, Đà Nẵng sở hữu nền tảng phát triển kinh tế đầy triển vọng với hệ thống cảng nước sâu, sân bay quốc tế, khu công nghệ cao, khu phần mềm, cùng khu thương mại tự do sắp được vận hành. Bên cạnh đó, thành phố có nguồn nhân lực chất lượng, môi trường sống trong lành, cảnh quan đẹp và là nơi quy tụ cộng đồng công nghệ, fintech, startup sáng tạo. Tất cả những yếu tố đó khiến Đà Nẵng trở thành địa điểm lý tưởng để phát triển một trung tâm tài chính hiện đại, đặc biệt trong các lĩnh vực tài chính xanh, tài chính số và thương mại quốc tế.

Ông cũng nhìn nhận, thách thức lớn nhất hiện nay nằm ở giai đoạn triển khai thực tế. Sau khi khung pháp lý được xây dựng, trách nhiệm hiện nay thuộc về Đà Nẵng và TP.HCM trong việc hiện thực hóa mô hình Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam.