Tại Hội thảo Báo cáo Kinh tế Việt Nam 2025 mới đây, ông Alvaro Pereira, Kinh tế trưởng của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), cho rằng fintech là lĩnh vực mà Việt Nam có rất nhiều tiềm năng để thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

Theo ông Pereira, dù là nước nhỏ hay nước lớn thì đều có thể hưởng lợi từ fintech. Ông lấy ví dụ về Litva, một nước nhỏ có diện tích chỉ khoảng 65.000km2, hiện đang là trung tâm fintech lớn nhất EU.

Trong chuyến thăm chính thức của Tổng thống Litva đến Việt Nam vào giữa tháng 6, 2 nước đã ký văn kiện hợp tác về lĩnh vực tài chính, trong đó nhất trí thúc đẩy đầu tư và chia sẻ kinh nghiệm về fintech.

Khung pháp lý và chính sách ưu đãi hấp dẫn

Litva, một nước nhỏ ở Đông Bắc châu Âu, hiện đang là trung tâm fintech lớn nhất EU xét về số lượng giấy phép doanh nghiệp.

Tính đến hết năm 2024, Litva có 282 công ty fintech đang phục vụ tổng cộng hơn 30 triệu khách hàng trên khắp châu Âu. Với dân số khoảng 2,5 triệu người, lực lượng lao động trong ngành fintech của Litva là gần 8.000 người, tăng gần gấp đôi trong vòng 5 năm qua.

Khung pháp lý và chính sách cởi mở, nguồn nhân lực chất lượng cao cùng hạ tầng số hiện đại là những yếu tố quan trọng đóng góp vào thành tựu fintech của Litva.

Theo Kinh tế trưởng của OECD, Litva có khung pháp lý và các quy định rất phù hợp để thu hút đầu tư fintech.

Theo đó, Ngân hàng Trung ương Litva triển khai quy trình cấp phép đơn giản hóa, cho phép các công ty fintech dễ dàng nhận được giấy phép tiền điện tử hoặc ngân hàng chuyên biệt. Giới chức Litva khẳng định có thể xử lý đơn xin cấp phép hoạt động cho doanh nghiệp trong vòng sớm nhất là 3 tháng, nhanh hơn bất kỳ nước nào khác ở EU. Điều này được phản ánh qua vị thế dẫn đầu toàn cầu của Litva về số lượng công ty fintech được cấp phép tính theo đầu người.

Cơ chế cấp phép nhanh, đơn giản, thân thiện với startup cũng thu hút nhiều công ty quốc tế chọn Litva làm nơi xin giấy phép hoạt động. Trên thực tế, fintech Litva thu hút nhiều đầu tư từ Anh, Đức, Thuỵ Điển và các trung tâm tài chính truyền thống khắp châu Âu. Gần một nửa số công ty fintech của Litva có trụ sở chính ở nước ngoài, trải rộng trên hơn 30 quốc gia.

Bên cạnh đó, chính phủ Litva cũng ban hành nhiều chính sách để hỗ trợ và thu hút các công ty fintech và doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Chính phủ đưa ra các mức thuế hấp dẫn và ưu đãi cho hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D). Các doanh nghiệp cũng có thể dễ dàng tiếp cận các sản phẩm tài chính phù hợp với nhu cầu của họ.

Tuy nhiên, việc tạo điều kiện pháp lý cho fintech cũng đi kèm với rủi ro. Giám đốc điều hành của Tổ chức Minh bạch Quốc tế chi nhánh Litva, ông Sergejus Muravjovas cho rằng tham vọng trở thành một trung tâm fintech đi kèm với trách nhiệm đưa công tác phòng chống rửa tiền lên một tầm cao mới. Ông cho rằng chính phủ Litva cần có một cách tiếp cận vững chắc hơn và dựa trên dữ liệu trong việc giám sát các tổ chức liên quan.

Nhân lực chất lượng cao và hạ tầng số hiện đại

Bên cạnh khung pháp lý phù hợp, nguồn nhân lực chất lượng cao và hạ tầng số hiện đại cũng là nền tảng cho sự phát triển fintech của Litva.

Theo đó, lao động Litva luôn được xếp hạng cao về năng lực sử dụng công nghệ số, cùng với việc thông thạo nhiều ngoại ngữ. Điều này khiến Litva trở thành môi trường lý tưởng cho các công ty fintech, vốn cần nguồn nhân lực am hiểu công nghệ để phát triển phần mềm, an ninh mạng và ứng dụng trí tuệ nhân tạo.

Cộng đồng fintech của Litva nổi bật không chỉ bởi số lượng gia tăng nhanh chóng, mà còn nhờ sự đa dạng giới tính - điều hiếm thấy trong giới fintech. Theo đó, lao động nữ chiếm tới 46% lực lượng lao động fintech của Litva, cao hơn đáng kể so với mức trung bình toàn cầu. Theo chuyên gia công nghệ Erika Maslauskaitė, sự tham gia của phụ nữ mang đến cho ngành những góc nhìn mới, thúc đẩy sáng tạo và phát triển các sản phẩm toàn diện hơn.

Bên cạnh nguồn nhân lực chất lượng cao, cơ sở hạ tầng số của Litva hỗ trợ các doanh nghiệp hoạt động trơn tru. Internet tốc độ cao, hệ thống an ninh mạng vững chắc, cùng với định hướng số hóa do chính phủ thúc đẩy đã khiến Litva trở thành điểm đến hấp dẫn cho các ngành công nghiệp lấy công nghệ làm trung tâm. Hạ tầng số hiện đại đã giúp các doanh nghiệp fintech đổi mới và mở rộng nhanh chóng, nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.