Lo lắng vì bị truy thu thuế

Chị Trần Kim Thanh (36 tuổi), chủ cửa hàng kinh doanh đệm trên đường Tố Hữu, Quận Nam Từ Liêm cho biết, mình là một trong các hộ kinh doanh được cơ quan thuế thông báo phải xuất hoá đơn điện tử từ máy tính tiền từ 1/6. Trước đây số thuế khoán hàng tháng chị phải nộp là khoảng 1,65 triệu đồng/tháng, nay thực hiện việc xuất hoá đơn đầy đủ, khả năng doanh thu tính thuế sẽ tăng thêm.

Tuy nhiên, chị Thanh không chỉ lo ngại việc phải nộp thêm thuế, mà còn thắc mắc liệu cơ quan thuế có truy thu các tháng trước trong năm 2025 đang khoán ở mức thấp hay không.

“Nghe lan truyền có vài trường hợp người nộp thuế đã chia sẻ việc cơ quan thuế thông báo truy thu số thuế của những năm trước lên đến vài trăm triệu, thậm chí cả tỷ đồng”, chị Thanh băn khoăn nói.

Tương tự, Ông Lê Văn Tình (58 tuổi), chủ cửa hàng tạp hoá Hoa Tình tại TP. Sông Công, Thái Nguyên cho biết, hiện cửa hàng của gia đình ông chưa phải thực hiện chuyển đổi xuất hoá đơn điện tử từ máy tính tiền, nhưng cán bộ thuế đã thông báo sớm phải triển khai bởi từ 1/1/2026 sẽ bỏ thuế khoán. Chủ trương của nhà nước gia đình sẽ tuân thủ nhưng cũng thắc mắc việc liệu mình có bị truy thu thuế

“Thực sự là doanh thu thực tế có cao hơn khá nhiều so với doanh thu khoán, nên tôi đang lo lắng liệu có bị truy thu không và con số truy thu là bao nhiêu. Hai vợ chồng bán tạp hoá hàng chục năm nay, nếu mà bị truy thu cũng ảnh hưởng lớn đến tài chính” ông Tình thừa nhận.

Theo quy định tại Nghị định số 70 năm 2025, các hộ kinh doanh trong lĩnh vực bán lẻ hàng hoá, dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng có doanh thu 1 tỷ/năm trở lên buộc phải dùng hoá đơn điện tử từ máy tính tiền, có kết nối với cơ quan thuế.

Tuy nhiên, trong quá trình gần 10 ngày triển khai nhiều hộ kinh doanh đã gặp một số vướng mắc về chi phí đầu tư (máy tính, phần mềm, thiết bị kết nối), công nghệ, khả năng vận hành do đã lớn tuổi hoặc do thói quen viết sổ tay khó thay đổi.

Chia sẻ tại một hội nghị mới đây, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hiệp hội tư vấn Thuế Việt Nam cho biết, ngoài những rào cản nêu trên, một số hộ tỏ ra lo lắng rằng nếu doanh thu từ việc tuân thủ xuất hoá đơn tăng đột biến thì có bị truy thu những tháng trước không, đặc biệt với hộ đang áp dụng khoán.

Cũng có trường hợp lo ngại việc kê khai thuế năm nay cao hơn nhiều so với các năm trước, vậy phần chênh lệch có bị cơ quan thuế truy thu không.

“Trong 5 tháng vừa rồi, doanh thu chỉ khoảng 100 triệu/tháng, nhưng từ 1/6 hộ kinh doanh tuân thủ xuất hoá đơn có khi lên tới 300 triệu/tháng, liệu cơ quan thuế có quay lại truy thu hay không”, bà Cúc nêu ví dụ cụ thể.

Khi nào hộ khoán bị điều chỉnh doanh thu, truy thu thuế

Theo một chuyên gia về thuế, quy định về các trường hợp được phép điều chỉnh tăng giảm doanh thu tính thuế khoán đã được nêu rõ ở Nghị định 126 năm 2020 và Thông tư 40 năm 2021 chứ không phải chỉ bắt đầu từ ngày 1/6/2025 như nhiều hộ kinh doanh đang hiểu nhầm.

Thứ nhất, doanh thu tính thuế khoán chỉ thay đổi khi doanh thu bán ra tăng hơn 50% doanh thu khoán của cả năm. Nghĩa là nếu trong năm 2025 doanh thu phát sinh cao hơn 1,5 lần so với doanh thu đã đăng ký thuế khoán cho năm 2025, trường hợp này vẫn bị truy thu thuế. Còn thời gian ngày 1/1/2026 bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh chuyển sang hình thức kê khai.

Thứ hai, doanh thu thuế khoán bị điều chỉnh khi doanh số mua vào trong năm cao hơn 1,5 lần so với doanh thu mà chưa bán ra hoặc mua dự trữ tồn kho thời điểm cuối năm thì vẫn chưa phải điều chỉnh doanh thu cho năm hiện tại nếu hộ kinh doanh chứng minh được mục đích mua trữ hàng cho đầu năm dương lịch phục vụ dịp Tết chẳng hạn, có nghĩa là hàng mua vào trong năm bao gồm phần bán trong năm và năm kế tiếp.

Ngoài ra, mức thuế khoán được điều chỉnh tùy thuộc vào từng trường hợp hộ khoán ngừng hoặc tạm ngừng kinh doanh vào từng thời điểm khác nhau hoặc ngừng, hoặc tạm ngừng kinh doanh theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.

Cũng theo vị chuyên gia này, doanh thu khoán tính theo năm chứ không phải lấy doanh thu khoán chia 12 tháng và tháng nào cao hơn 50% là phải điều chỉnh doanh thu nộp thuế bởi vì có những hộ kinh doanh làm theo mùa vụ, không tính được theo tháng.

Như vậy, vị chuyên gia nhấn mạnh, nhà nước đã cho phép hộ kinh doanh điều chỉnh tăng hoặc điều chỉnh giảm trong một số trường hợp được quy định, chứ không chỉ có điều chỉnh tăng khi biến động doanh thu tăng tại thời điểm các hộ kinh doanh thực hiện chuyển sang chế độ xuất hoá đơn điện tử từ máy tính tiền.

Lãnh đạo Cục Thuế mới đây cũng đã khẳng định, nếu việc xuất hoá đơn điện tử từ máy tính tiền tương đương với mức doanh thu khoán thì không có gì thay đổi, chỉ khi vượt trên 50% thì cơ quan thuế mới xác định để điều chỉnh.

“Chính sách thuế nhiều năm nay không thay đổi, không tăng, chỉ là mức độ minh bạch được nâng cao, trường hợp "né" thuế sẽ bị truy thu, xử phạt, thậm chí xử lý hình sự nếu nghiêm trọng”, đại diện Cục Thuế cho hay.