Ngày 2/4, Mỹ thông báo áp thuế đối ứng 46% đối với hàng xuất khẩu từ Việt Nam, sau nhiều vòng đàm phán đến ngày 7/7, thuế giảm xuống mức bình quân 20%. Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao, chỉ ra cơ hội vàng đối với gỗ Việt Nam sau khi Mỹ áp mức thuế đối ứng 20% đối với sản phẩm gỗ của Việt Nam. Thứ nhất, tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ của Việt Nam ra toàn cầu hiện là 17 tỷ USD/năm, xếp hạng 6 thế giới. Riêng với thị trường Mỹ, Việt Nam xếp hàng thứ hai, sau Trung Quốc. Nhưng chỉ mới tháng 7/2025, Việt Nam đã vượt lên hạng 1 vì hàng gỗ Trung Quốc đã và đang bị ngăn chặn vào Mỹ. Thứ hai, cần giải oan cho ngành gỗ xuất khẩu Việt Nam. Lâu nay, ngành gỗ “tai tiếng” bị mặc định là phá rừng. Nay cần nói rõ, toàn bộ hàng gỗ xuất khẩu Việt Nam vẫn luôn bị kiểm soát nghiêm ngặt, phải có chứng nhận là gỗ của rừng trồng hay gỗ nhập khẩu hợp pháp.

Theo bà Hạnh, tuy thuế có tăng so với trước đây, nhưng đối thủ số 1 bị ngăn chặn, thì ưu thế “trời cho” này đặt ra vấn đề, để giữ vững vị trí số 1, tức cơ hội vàng, Việt Nam không thể đứng yên. Vì từ lâu, doanh nghiệp Trung Quốc họ biết cuộc chiến thương mại ắt diễn ra, và họ đã chuyển hạ tầng thương mại, chuỗi cung ứng, các công cụ cạnh tranh (marketing, sale) sang Mỹ. Từ đó, nếu xem xét toàn bộ chuỗi cung ứng, ngành gỗ xuất khẩu của Việt Nam cần phải được sắp xếp lại, tức tái cấu trúc để trở nên hợp lý, năng động và hiệu quả hơn.

Đối với ngành tôm, Hồ Quốc Lực, chủ tịch hội đồng quản trị của Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta, cho biết mức thuế đối ứng hàng Việt vào Mỹ không chênh lệch nhiều so các nước đối thủ và sẽ giúp ngành tôm Việt giữ vững mãng khách hàng tiêu thụ sản phẩm tôm chế biến ở thị trường này. Đối với ngành gia vị, ông Nguyễn Trung Dũng, nhà sáng lập và CEO của Dh Foods, chia sẻ doanh nghiệp của ông chưa xuất khẩu nhiều sang Mỹ mà đẩy mạnh bán hàng qua sàn thương mại điện tử xuyên biên giới Amazon. Khảo sát của Dh Foods cho thấy sau khi tính thuế và các chi phí khác, hàng Việt vẫn cạnh tranh được với các sản phẩm từ Trung Quốc, Ấn Độ và Thái Lan.

Cơ hội vàng đã đến

Với ngành gỗ, theo bà Hạnh, Việt Nam từ lâu, trong xuất khẩu gỗ thì khâu sản xuất chủ yếu vẫn là gia công, khâu này khá ổn định, căn cơ. Khi cơ hội vàng đến, nếu không thay đổi, việc giữ vị thế không dễ dàng. Thực tế chứng minh, khâu nào trong toàn bộ chuỗi cung ứng mà ở gần người tiêu dùng cuối cùng hơn thì sẽ có giá trị gia tăng cao hơn. Đó là khâu sau sản xuất và để giữ vững cơ hội vàng, thì gỗ Việt phải “tối ưu hóa” giá trị giành được từ khâu này. Quan trọng nhất hiện nay là khâu thiết kế hiện đại và bám chắc nhu cầu khách mua hàng. Toàn bộ phần “thương mại hóa” trong chuỗi cung ứng cần được tổ chức lại, đối mặt với bản lĩnh cạnh tranh hiệu quả của ngành hàng này của Trung Quốc.

Bà Hạnh cho biết thêm, bên cạnh xuất khẩu gỗ, ngành này còn xuất khẩu hàng mỹ nghệ và hiện đang có một điều may mắn là các nhà sản xuất đã khám phá được nguồn nguyên liệu mới là cỏ năng tượng.

Vào lúc này, các loại nguyên cũ như mây, lát, lục bình… có phần bị cạn dần, suy giảm thì loại cỏ này được đưa vào sản xuất. Thật may, thời buổi biến đổi khí hậu, lại có loại nguyên liệu bất chấp khí hậu biến đổi được khai thác với những đặc điểm quá tối ưu: không cần trồng trọt, cỏ này tự mọc, chịu được phèn mặn, không cần dùng phân thuốc. Hiện nay, hàng thủ công mỹ nghệ Việt nam làm bằng nguyên liệu mới cỏ năng tượng đã có mặt, bán tốt trong hệ thống Walmart, Home Depot (Mỹ) và cũng có mặt trên nền tảng thương mại điện tử Amazon.

Đối với ngành tôm, ông Lực nhận định, nếu thuế đối ứng của Ấn Độ là 50% và không giảm thời gian tới thì đây sẽ là cơ hội tôm Việt tăng thị phần tôm chế biến tại thị trường Mỹ. Tuy nhiên, tôm Việt vẫn đối diện rủi ro không nhỏ là diễn biến bất thường ở vụ kiện, khi một bị đơn bắt buộc (Stapimex) bị Bộ Thương mại Mỹ đánh giá hồ sơ cung cấp chưa thoả đáng. Với riêng Sao Ta, doanh nghiệp đang tập trung giao hàng tranh thủ tới cảng Mỹ trước thời hạn bị áp thuế (khoảng 5/10) và nỗ lực tìm khách hàng từ các thị trường khác.

Với ngành gia vị, ông Dũng nhìn nhận, điều rất quan trọng đối với các doanh nghiệp trong ngành là các sản phẩm của Việt Nam cần nâng cao chất lượng thì mới thuyết phục được người tiêu dùng Mỹ, nhất là đối với các công ty nhỏ và vừa.