Tại dự thảo Luật Quản lý thuế đang lấy ý kiến, Bộ Tài chính cho biết, tính đến cuối năm 2024 cả nước có 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh, trong đó có 2,2 triệu hộ kinh doanh ổn định (hộ khoán + kê khai). Cũng theo số liệu, mức thuế khoán bình quân hiện nay khoảng 672.000 - 700.000 đồng/tháng/hộ, trong khu mức thuế bình quân theo phương pháp kê khai là khoảng 4,6 triệu đồng/hộ/ tháng.

Bộ này đánh giá, thuế khoán vẫn là phương thức phổ biến nhất đối với hộ kinh doanh cá thể nhưng mức thuế thu được từ phương pháp kê khai cao gấp gần 7 lần.

“Số liệu trên cho thấy sự chênh lệch lớn trong việc phản ánh doanh thu thực tế và nghĩa vụ thuế của hai hình thức này. Điều này tạo ra sự bất công bằng và lợi thế cạnh tranh không lành mạnh”, Bộ Tài chính nêu.

Chưa kể, việc chưa thể theo dõi dòng tiền thực tế của hàng trăm ngàn hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đến dưới 1 tỷ một năm tạo rủi ro về rửa tiền, gian lận thuế.

Do đó, Bộ Tài chính đã đề xuất nhóm chính sách, đổi mới phương pháp quản lý thuế đối với doanh nghiệp siêu nhỏ bao gồm cả hộ, cá nhân kinh doanh.

Cụ thể, từ 1/6 theo quy định tại Nghị định 70 năm 2025 hộ, cá nhân kinh doanh bán hàng hoá, dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng có doanh thu từ 1 tỷ đồng một năm trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối chuyển dữ liệu đến cơ quan thuế. Họ sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử có mã hoặc không có mã của cơ quan thuế.

Tiếp đến từ 1/1/2026, hình thức thuế khoán sẽ chính thức bị bãi bỏ để thay thế bằng phương pháp kê khai nhằm minh bạch hoá hoạt động kinh doanh và tăng hiệu quả quản lý thuế. Đồng thời, hộ kinh doanh phải thực hiện việc tự khai, tự nộp thuế theo doanh thu thực tế, sử dụng hoá đơn điện tử trong bán hàng hoá, dịch vụ và áp dụng hình thức sổ sách kế toán đơn giản, ghi chép doanh thu, chi phí phục vụ cho việc tính thuế.

Đối với các hộ có doanh thu thuộc đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng (từ 200 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng mỗi năm) sẽ áp dụng hóa đơn điện tử có mã hoặc không có mã của cơ quan thuế. Nhóm này có thể sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền nếu có điều kiện, hoặc bill tính tiền đáp ứng điều kiện về hóa đơn điện tử.

Họ cũng được dùng hóa đơn đơn giản cho phép họ lập "biên nhận bán hàng điện tử" qua app, Zalo, SMS, hoặc mẫu có mã QR áp dụng trong năm 2026. Sau đó, các hộ này phải có lộ trình áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.

Từ 2027, hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu hàng năm từ 800 triệu đồng trở lên khi bán hàng hoá, dịch vụ sẽ dùng phải áp dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế. Sau đó 1 năm, 2028 nhóm có ngưỡng doanh thu thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng đến mức doanh thu 800 triệu cũng sẽ phải áp dụng loại hóa đơn điện tử.

Theo Bộ Tài chính, khi triển khai lộ trình và cách thức quản lý thuế mới với các hộ, cá nhân kinh doanh này có thể gặp một số trở ngại vướng mắc như gây khó khăn cho nhóm hộ siêu nhỏ, tạp hoá trong hẻm, quán cà phê vỉa hè, đặc biệt nhóm chủ hộ người lớn tuổi, người dân tộc thiểu số hạn chế sử dụng công nghệ. Nguy cơ một nhóm nhỏ ngừng hoạt động vì khó đáp ứng được yêu cầu mới.

Hoặc trong quá trình vận hành ban đầu, hệ thống quá tải do hàng trăm ngàn, hàng triệu hộ cùng kết nối với cơ quan thuế.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính khẳng định đây là chủ trương đúng, hoàn toàn phù hợp với Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, tăng tính minh bạch trong quản lý thuế, mở ra cơ hội nâng tầm hộ kinh doanh thành doanh nghiệp với địa vị pháp lý cao hơn.

Đồng thời, chống gian lận và thất thu thuế hiệu quả, đặc biệt trong lĩnh vực kinh doanh mới như thương mại điện tử, phù hợp với xu hướng quản lý thuế điện tử của các nước phát triển.

Theo số liệu của Bộ Tài chính, tổng thuế thu của hộ, cá nhân kinh doanh trong năm 2024 đạt gần 26 nghìn tỷ đồng. Đáng chú ý có hơn 4.000 hộ kinh doanh có doanh thu trên 10 tỷ/năm nhưng một nửa trong số này vẫn nộp thuế khoán với mức rất thấp, chỉ khoảng 0,4% doanh thu, trong khi hộ kê khai đã phải chịu mức thuế từ 25-30% doanh thu.

Trong 3 tháng năm 2025, tổng thu ngân sách từ hộ, cá nhân kinh doanh đạt gần 8.700 tỷ đồng, tăng gần 26% so với cùng kỳ năm trước.