Áp lực tăng lãi suất hiện hữu

Tại Buổi công bố Kết quả Kinh doanh Quý III và 9 tháng 2025, ông Vũ Minh Trường, Giám đốc Khối Nguồn vốn và Thị trường Tài chính, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) nhận định, tình trạng “tín dụng tăng nhanh hơn huy động” kéo dài gây áp lực lên thanh khoản và lãi suất trong thời gian tới.

Phân tích cụ thể hơn, ông Trường cho hay, tăng trưởng tín dụng của hệ thống đạt khoảng 12,5%, trong khi đó tăng trưởng huy động là 9,6%. Tương tự, so với cùng kỳ tháng 9/2024, tín dụng tăng gần 19% trong khi huy động tăng khoảng 16%.

“Điều này dẫn đến tỷ lệ cho vay trên huy động (LDR) của hệ thống hiện đang ở mức tương đối cao, khoảng 98% nếu chỉ tính trên thị trường 1. Áp lực tăng lãi suất hiện nay là rất rõ ràng”, đại diện VPBank nhấn mạnh.

Trong báo cáo gửi tới Quốc hội về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội khoá XIV và khoá XV về giám sát chuyên đề và chất vấn lĩnh vực ngân hàng mới đây, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng thừa nhận rằng lãi suất và tỷ giá có thể sẽ tiếp tục chịu áp lực lớn.

Trong đó, lãi suất đang đứng trước 3 sức ép lớn. Đầu tiên, lãi suất cho vay đã có xu hướng giảm sâu thời gian qua. Bên cạnh đó, mặt bằng lãi suất thế giới có xu hướng giảm, tuy nhiên lãi suất của Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) vẫn ở mức cao và thị trường tài chính toàn cầu khó đoán định dưới tác động từ chính sách thuế quan của Mỹ.

Ngoài ra, nhu cầu vốn tín dụng cho sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng dự kiến gia tăng, trong khi huy động vốn toàn hệ thống tổ chức tín dụng (TCTD) có thể bị ảnh hưởng và cạnh tranh từ các kênh đầu tư khác.

Theo số liệu mới nhất của NHNN, tính đến cuối tháng 7/2025, tổng tiền gửi của khách hàng tại các tổ chức tín dụng đạt 15,725 triệu tỷ đồng, giảm 0,44% so với tháng liền trước, tương đương giảm khoảng 73.000 tỷ đồng.

Trong đó, tiền gửi tổ chức tính tới cuối tháng 7/2025 chỉ còn 7,98 triệu tỷ đồng, giảm gần 128.000 tỷ đồng so với tháng trước đó. Nếu tính từ đầu năm đến nay, tiền gửi tổ chức tăng trưởng âm trong 5 tháng liên tiếp, hầu như đứng yên trong tháng 5/2025 và chỉ tăng đáng kể trong tháng 6/2025.

Tiền gửi tại các tổ chức tín dụng sụt giảm trong bối cảnh mặt bằng lãi suất huy động vẫn duy trì ở mức thấp dù tín dụng tiếp tục tăng nhanh. Theo số liệu của MBS, trung bình lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của nhóm NHTM tư nhân vẫn ở mức 4,89% (giảm 16 điểm cơ bản so với đầu năm), và lãi suất của nhóm các NHTM quốc doanh giữ ổn định ở mức 4,7%. Theo đó, trung bình lãi suất kỳ hạn 12 tháng của các NHTM vẫn duy trì ở mức 4,78% tháng thứ ba liên tiếp.

Vẫn có những yếu tố tích cực

Trước sức ép ngày càng lớn, thời gian gần đây, nhiều ngân hàng đã rục rịch tăng lãi suất huy động. Mới đây, HDBank thông báo tăng lãi suất huy động trực tuyến với lãi suất huy động trực tuyến kỳ hạn 1-2 tháng tăng thêm 0,2%/năm, lên 4,05%/năm và kỳ hạn 3-5 tháng cũng tăng 0,2%/năm, lên 4,15%/năm.

Tính từ đầu tháng 10 đến nay, đã có 5 ngân hàng chính thức tăng lãi suất huy động, bao gồm Standard Chartered, GPBank, BacA Bank, NCB, VCBNeo và HDBank. Ngoài ra, hàng loạt ngân hàng khác như Vietcombank, MB, Woori Bank, Vikki Bank, SeABank cũng đã cộng thêm lãi suất huy động cho khách hàng.

Theo giới phân tích, áp lực tăng tại lãi suất huy động thường xuất hiện vào cuối năm bởi yếu tố “mùa vụ” khi khi ngân hàng thừờng đẩy mạnh cho vay. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện tại, vẫn có một số yếu tố tích cực giúp giảm bớt áp lực tăng lãi suất trong thời gian tới.

Yếu tố đầu tiên, theo các chuyên gia VCBS, là quá trình hạ lãi suất, nới lỏng chính sách tiền tệ toàn cầu vẫn đang diễn ra. Trong đó ECB đã hạ lãi suất 2 lần trong năm 2025 và thị trường cũng đang kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ tiến hành hạ lãi suất tại cuối năm 2025. Bên cạnh đó, VCBS dự báo lạm phát được dự báo ở mức 3,7% đến 4,1% vào năm 2025, thấp hơn mục tiêu 4,5 - 5% của Chính phủ. Điều này giảm áp lực tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, hỗ trợ sự ổn định của lãi suất huy động và cho vay.

Đồng quan điểm, đại diện VPBank cho rằng, hiện lãi suất huy động bình quân trên thị trường dao động quanh ngưỡng 5,8%. Nếu tăng nhẹ lên khoảng 6% trong khi lãi suất điều hành của Fed giảm xuống dưới 3,5%, chênh lệch lãi suất giữa VND và USD có thể duy trì quanh ngưỡng 2,5% - 3% này trong 6 tháng tới. Đây là mức chênh lệch phù hợp để tỷ giá duy trì ổn định, đồng VND không mất giá quá nhiều so với USD.

"Mặc dù kịch bản này còn phụ thuộc vào diễn biến chính sách của Fed song điều đó cũng cho thấy áp lực tăng lãi suất đối với VND có thể giảm dần", lãnh đạo VPBank cho hay.

Cùng với đó, việc thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng cũng được cho là sẽ giúp dòng vốn ngoại gia tăng, từ đó, tăng nguồn cung vốn trên thị trường. Theo ước tính của nhiều tổ chức quốc tế, lượng vốn từ các quỹ đầu tư, đặc biệt là các quỹ ETF, có thể chảy vào Việt Nam trong năm 2026 từ 1 - 5 tỷ USD.