Mới đây, Bộ Tài chính đã đề xuất điều chỉnh mức doanh thu không phải nộp thuế đối với hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm, thay thế cho đề xuất 200 triệu đồng/năm trước đó.

Về vấn đề này, bà Lê Yến, Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn thuế Hà Nội cho biết: Việc áp mức doanh thu 500 triệu đồng/năm để tính thuế với hộ kinh doanh cá thể, đặc biệt những ngành có lợi nhuận thấp, chưa thực sự hợp lý từ góc độ công bằng.

- Bà đánh giá thế nào về đề xuất này?

Bà Lê Yến: Hiện nay, theo Luật Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN), các hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu 100 triệu đồng/năm trở xuống sẽ không phải nộp thuế TNCN. Ngưỡng này cũng được áp dụng tương tự cho thuế giá trị gia tăng (VAT), nếu doanh thu không vượt quá 100 triệu đồng/năm, hộ, cá nhân kinh doanh sẽ không phải nộp VAT.

Ngày 26/11/2024,Quốc hội đã thông qua Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15. Theo đó, đã điều chỉnh mức này, nâng từ 100 triệu đồng/năm lên 200 triệu đồng/năm và áp dụng từ ngày 1/1/2026.

Như vậy, với đề xuất mới nhất của Bộ Tài chính, mức doanh thu không phải nộp thuế đối với hộ kinh doanh sẽ được nâng lên 500 triệu đồng/năm, gấp 5 lần so với mức hiện hành và gấp 2,5 lần so với mức áp dụng theo Luật mới từ ngày 1/1/2026.

Tôi cho rằng đề xuất nâng ngưỡng doanh thu không phải nộp thuế là một nỗ lực đáng ghi nhận của ngành Tài chính trong việc hỗ trợ các hộ kinh doanh, đặc biệt là những hộ có quy mô nhỏ, lợi nhuận thấp.

Bước đi này thể hiện sự chủ động của cơ quan quản lý nhằm giảm gánh nặng thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất – kinh doanh, đồng thời thúc đẩy tiêu dùng nội địa và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, xét trên nhiều góc độ, mức 500 triệu đồng/năm vẫn còn thấp, chưa đủ để hỗ trợ hiệu quả cho nhiều hộ kinh doanh, đặc biệt là các ngành nghề có lợi nhuận mỏng.

- Vì sao mức doanh thu 500 triệu đồng/năm để tính thuế đối với hộ kinh doanh vẫn được cho là thấp, thưa bà?

Bà Lê Yến: Hiện nay, các hộ kinh doanh hoạt động trong nhiều ngành nghề với mức lợi nhuận khác nhau, thường dao động từ 10% đến 30%, mặc dù vẫn có một số ngành lợi nhuận cao hơn. Với những ngành có lợi nhuận thấp, mức doanh thu 500 triệu đồng/năm để chịu thuế thực sự là gánh nặng.

Chẳng hạn, ngành cắt tóc, gội đầu có biên lợi nhuận khoảng 20%, với doanh thu 500 triệu đồng/năm, lợi nhuận thực tế chỉ khoảng 100 triệu đồng/năm, tương đương 8,3 triệu đồng/tháng. Tương tự, ngành tạp hóa với lợi nhuận khoảng 10, lợi nhuận thực tế của họ chỉ khoảng 50 triệu đồng/năm, tức 4,2 triệu đồng/tháng. Ngay cả các ngành có lợi nhuận cao hơn, khoảng 30%, thì lợi nhuận 150 triệu đồng/năm cũng chỉ tương đương 12,5 triệu đồng/tháng.

Trong khi đó, người lao động làm công ăn lương được miễn thuế khi thu nhập dưới 15,5 triệu đồng/tháng, tương đương 186 triệu đồng/năm. Nếu tính thêm giảm trừ cho người phụ thuộc (giảm trừ gia cảnh), mức miễn thuế còn cao hơn, khoảng 260 triệu đồng/năm.

So với đó, việc áp mức doanh thu 500 triệu đồng/năm để tính thuế với hộ kinh doanh cá thể, đặc biệt những ngành có lợi nhuận thấp, chưa thực sự hợp lý từ góc độ công bằng.

- Vậy tại sao không nên tính thuế theo lợi nhuận thưa bà?

Bà Lê Yến: Việc tính thuế dựa trên lợi nhuận thực tế của các hộ kinh doanh cá thể là rất khó. Trước hết, chi phí hoạt động của hộ kinh doanh rất đa dạng và nhỏ lẻ, từ nguyên liệu, điện, nước, thuê mặt bằng đến vận chuyển…, nhiều khoản không có hóa đơn, chứng từ đầy đủ để chứng minh.

Bên cạnh đó, nhiều hộ kinh doanh chưa có hệ thống sổ sách kế toán đầy đủ, nên việc kê khai lợi nhuận để tính thuế gặp khó khăn. Vì vậy, các cơ quan quản lý thường lựa chọn thuế dựa trên doanh thu thay vì lợi nhuận. Phương pháp này đơn giản, dễ quản lý và dễ áp dụng đồng đều cho tất cả các hộ kinh doanh, dù có lợi nhuận thấp hay cao.

- Theo bà, mức doanh thu không chịu thuế nên nâng lên bao nhiêu để phù hợp hơn với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ?

Bà Lê Yến: Nhà nước đã có nỗ lực tăng mức miễn thuế từ 100 triệu lên 500 triệu đồng, nhưng nhiều ý kiến cho rằng nếu nâng lên 1 tỷ đồng, mức này sẽ phù hợp hơn, vừa tạo công bằng hơn với người làm công ăn lương, vừa giảm gánh nặng cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

Nếu nâng mức tính thuế lên 1 tỷ đồng doanh thu, các hộ kinh doanh nhỏ sẽ có thêm nguồn lực để đầu tư và duy trì hoạt động mà không bị áp lực thuế quá sớm. Đồng thời, nó cũng làm cho chính sách thuế trở nên công bằng hơn khi so sánh với thu nhập của người đi làm công ăn lương, nhất là khi lợi nhuận thực tế từ doanh thu không cao.