Tại Tọa đàm “Đồng hành cùng hộ kinh doanh (HKD) chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, hướng tới doanh nghiệp” do Tạp chí Tài chính Doanh nghiệp, Hội Tư vấn Thuế Việt Nam phối hợp với Cục Thuế, Thuế Hà Nội và các đơn vị liên quan tổ chức, một HKD đặt vấn đề rằng doanh thu trên 1 tỷ đồng thì sẽ phải xuất hóa đơn điện tử (HĐĐT) nhưng nếu mức doanh thu nằm ở mức 200 triệu đến 1 tỷ đồng thì chưa cần. Vậy ngưỡng doanh thu 200 triệu đồng đến 1 tỷ đồng thì hóa đơn như thế nào là hợp lệ? Hóa đơn cho nhóm doanh thu này thì mua từ người mua nhỏ lẻ sẽ rất khó xuất HĐĐT. Vậy cần làm gì để kể khai hợp lệ hóa đơn đầu vào?

Giải đáp thắc mắc về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Được – Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn Thuế Trọng Tín cho biết Nghị định 70/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 123/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ quy định về hóa đơn, chứng từ khẳng định nguyên tắc cốt lõi: Mọi tổ chức, cá nhân khi bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ đều phải lập và giao hóa đơn cho người mua. Đây là chuẩn mực quản lý thuế nhất quán, nhằm bảo đảm tính minh bạch và đầy đủ trong ghi nhận doanh thu.

Tuy vậy, quy định cũng xác định một số nhóm HKD thuộc diện bắt buộc sử dụng HĐĐT từ máy tính tiền. Cụ thể, hộ nộp thuế khoán có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm; hộ đã trang bị hạ tầng phần mềm bán hàng như Misa, Matao; và nhóm HKD quy mô lớn đang thực hiện kê khai thuế. Các đối tượng này phải kết nối dữ liệu trực tiếp với cơ quan thuế để bảo đảm quản lý theo thời gian thực.

Đối với hộ khoán có doanh thu dưới 1 tỷ đồng, tại thời điểm trước năm 2026, nghĩa vụ sử dụng HĐĐT từ máy tính tiền chưa bắt buộc. Tuy nhiên, các hộ kê khai hoặc hộ khoán có nhu cầu vẫn được phép lập hóa đơn theo quy định. Từ năm 2026, theo định hướng trong Quyết định 3389/QĐ-BTC, Phê duyệt Đề án “Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán”, cơ chế thuế khoán sẽ được điều chỉnh, mở đường cho việc áp dụng rộng rãi hơn nghĩa vụ lập hóa đơn đối với HKD.

Ở góc độ tính thuế, chuyên gia Nguyễn Văn Được nhấn mạnh dù áp dụng phương pháp kê khai, HKD vẫn tính thuế theo doanh thu nhân với tỷ lệ thuế, tương tự hộ khoán. Khác biệt nằm ở yêu cầu kê khai doanh thu đầy đủ, xuất hóa đơn đầy đủ và tuân thủ hệ thống sổ sách kế toán theo Thông tư 88/2021/TT-BTC. Trường hợp doanh thu biến động vượt biên độ cho phép so với mức khoán, HKD phải thông báo cơ quan thuế để tránh phát sinh vi phạm.

Bên cạnh đó, pháp luật thuế hiện hành chưa đặt nặng yêu cầu HKD phải có hóa đơn đầu vào khi xác định nghĩa vụ thuế, bởi cơ chế tính thuế vẫn dựa chủ yếu trên doanh thu đầu ra nhân với tỷ lệ thuế khoán. Điều này có nghĩa, dù có hay không có chứng từ đầu vào, HKD vẫn phải kê khai và nộp thuế đầy đủ theo doanh thu thực tế bán ra. Tuy nhiên, quy định pháp luật lại yêu cầu người mua có nghĩa vụ lấy hóa đơn khi giao dịch, nhằm đảm bảo chứng minh nguồn gốc hàng hóa trong các trường hợp quản lý thị trường, phòng chống hàng gian hàng giả hoặc khi lực lượng chức năng kiểm tra trong quá trình vận chuyển.

Việc không xuất trình được hóa đơn trong thời hạn quy định có thể dẫn đến tịch thu hàng hóa và phát sinh rủi ro pháp lý.

Vì vậy chuyên gia khuyến nghị các HKD chủ động thu thập chứng từ đầu vào để đảm bảo minh bạch hoạt động và bảo vệ quyền sở hữu hàng hóa. Đặc biệt, từ năm 2026, chính sách thuế sẽ có thay đổi căn bản khi HKD phải chứng minh chi phí hợp lệ bằng hóa đơn để áp dụng phương pháp tính thuế theo doanh thu trừ chi phí hoặc đầu ra trừ đầu vào. Khi đó, thiếu hóa đơn đầu vào sẽ gây khó khăn lớn cho hoạt động kinh doanh, ngoại trừ một số trường hợp được phép lập bảng kê như mua lâm thủy sản thô, khoáng sản thô hoặc mua tài sản từ cá nhân không kinh doanh.