Thêm nhiều giải pháp quản lý thuế chặt chẽ
Theo Bộ Tài chính, trong xu thế hội nhập và hiện đại hóa của nền kinh tế thế giới, với sự khác biệt về thuế suất và chế độ ưu đãi thuế giữa các quốc gia, vấn đề chuyển giá, tránh thuế không chỉ xảy ra tại Việt Nam mà còn xảy ra tại nhiều quốc gia trên thế giới, kể cả các nước phát triển.
Hoạt động của các tập đoàn đa quốc gia, các tập đoàn kinh tế tư nhân trong nước ngày càng phức tạp, tinh vi hơn và thực hiện nhiều biện pháp sắp xếp các giao dịch để chuyển giá, tránh thuế, chuyển lợi nhuận, tối đa hóa lợi ích toàn tập đoàn. Đây là khó khăn, thách thức chung của cơ quan thuế tất cả các nước, trong đó có cơ quan thuế Việt Nam.
Vấn đề đặt ra trong công tác quản lý thuế là đảm bảo thực hiện mục tiêu chống thất thu thuế, hạn chế lạm dụng chuyển giá tránh thuế, chống chuyển lợi nhuận, bảo vệ cơ sở tính thuế cũng như quyền đánh thuế. Đồng thời, các chính sách vẫn duy trì thu hút vốn đầu tư nước ngoài, không làm giảm tính cạnh tranh và đảm bảo tính công bằng giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Để giải quyết vấn đề này, Bộ Tài chính cho biết đã và sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp quản lý thuế, chống thất thu, chống chuyển giá, chống chuyển lợi nhuận và xói mòn cơ sở thuế.
Về thể chế chính sách, Bộ Tài chính đã tham mưu đề xuất trình Chính phủ ban hành Nghị định số 20/2017/NĐ-CP quy định quản lý thuế đối với doanh nghiệp có quan hệ liên kết; đồng thời ban hành Thông tư số 41/2017/TT-BTC hướng dẫn thực hiện một số điều của nghị định này. Các văn bản nêu trên được đánh giá là tương đối đầy đủ, toàn diện, cập nhật kịp thời thông lệ quốc tế và phù hợp với thực tiễn Việt Nam.
Để nâng cao hiệu lực pháp lý trong công tác quản lý thuế đối với hoạt động chuyển giá, Bộ Tài chính đã tham mưu trình Quốc hội ban hành Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 ngày 13/6/2019, trong đó bổ sung các quy định về quản lý thuế đối với giao dịch liên kết như các quy định về giao dịch liên kết, giao dịch độc lập; quy định nghiêm cấm hành vi thông đồng, móc nối, bao che giữa người nộp thuế và công chức quản lý thuế, cơ quan quản lý thuế để chuyển giá, trốn thuế. Luật quy định nhiệm vụ quyền hạn của các cơ quan liên quan đến quản lý thuế đối với doanh nghiệp có phát sinh giao dịch liên kết, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám định chất lượng, giá trị máy móc, thiết bị, công nghệ được sử dụng trong quá trình hoạt động của dự án đầu tư; quy định về việc cơ quan quản lý thuế có quyền mua thông tin, tài liệu dữ liệu của các đơn vị cung cấp trong nước và ngoài nước phục vụ cho công tác quản lý thuế...
Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tham mưu, xây dựng nghị định sửa đổi Nghị định số 20/2017/NĐ-CP quản lý thuế đối với hoạt động chuyển giá; trình Chính phủ ban hành nghị định hướng dẫn Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 ngày 13/6/2019 quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết; nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính về thuế (trong đó có xử phạt đối với hành vi vi phạm về kê khai giao dịch liên kết theo hướng tăng nặng mức xử phạt để đảm bảo tính răn đe).
Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài báo lỗ giảm mạnh
Về công tác thanh tra, kiểm tra giá chuyển nhượng, trong thời gian qua, Bộ Tài chính đã đẩy mạnh công tác thanh tra đối với các doanh nghiệp có phát sinh giao dịch liên kết nhằm giám sát, ngăn ngừa các hành vi vi phạm; đảm bảo tính công bằng trong tuân thủ chính sách thuế, nâng cao tính răn đe và thực thi pháp luật đối với các đối tượng không tuân thủ hoặc tuân thủ chưa tốt.
Công tác thanh tra, kiểm tra giá chuyển nhượng đã đạt được kết quả đáng ghi nhận. Năm 2018, toàn ngành Thuế đã tiến hành thanh tra, kiểm tra được 758 doanh nghiệp có hoạt động giao dịch liên kết; truy thu, truy hoàn và phạt 1.908 tỷ đồng; giảm lỗ 8.558 tỷ đồng; giảm khấu trừ 52 tỷ đồng và điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế 10.838 tỷ đồng.
Năm 2019, toàn ngành Thuế đã tiến hành thanh tra, kiểm tra được 818 doanh nghiệp có hoạt động giao dịch liên kết; truy thu, truy hoàn và phạt 2.547 tỷ đồng; giảm lỗ 7.819 tỷ đồng; giảm khấu trừ 106 tỷ đồng và điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế 7.600 tỷ đồng. Việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết đã tạo ra hiệu ứng mạnh; số lượng các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài kê khai thua lỗ giảm đi rõ rệt.
Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động chuyển giá, trước mắt tập trung thanh tra, kiểm tra giá chuyển nhượng đối với các tập đoàn có nhiều doanh nghiệp thành viên; các ngành nghề có dấu hiệu rủi ro lớn về thuế do hành vi chuyển giá của doanh nghiệp liên kết; các doanh nghiệp đã và đang thực hiện tái cơ cấu có khả năng lợi dụng chuyển giá để tránh thuế; các doanh nghiệp có giao dịch liên kết chiếm tỷ trọng lớn.
Tình trạng chống chuyển giá, trốn thuế nhận được sự quan tâm của đại biểu Quốc hội từ nhiều năm nay. Theo đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân, Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đã bổ sung nhiều quy định chặt chẽ về quản lý thuế đối với giao dịch liên kết. Vấn đề là tổ chức thực hiện. Ông cho rằng, quy định đã có, cần thực hiện nghiêm các chế tài xử phạt, tránh thất thoát ngân sách nhà nước.
Theo Bộ Tài chính, trong xu thế hội nhập và hiện đại hóa của nền kinh tế thế giới, với sự khác biệt về thuế suất và chế độ ưu đãi thuế giữa các quốc gia, vấn đề chuyển giá, tránh thuế không chỉ xảy ra tại Việt Nam mà còn xảy ra tại nhiều quốc gia trên thế giới, kể cả các nước phát triển.
Hoạt động của các tập đoàn đa quốc gia, các tập đoàn kinh tế tư nhân trong nước ngày càng phức tạp, tinh vi hơn và thực hiện nhiều biện pháp sắp xếp các giao dịch để chuyển giá, tránh thuế, chuyển lợi nhuận, tối đa hóa lợi ích toàn tập đoàn. Đây là khó khăn, thách thức chung của cơ quan thuế tất cả các nước, trong đó có cơ quan thuế Việt Nam.
Vấn đề đặt ra trong công tác quản lý thuế là đảm bảo thực hiện mục tiêu chống thất thu thuế, hạn chế lạm dụng chuyển giá tránh thuế, chống chuyển lợi nhuận, bảo vệ cơ sở tính thuế cũng như quyền đánh thuế. Đồng thời, các chính sách vẫn duy trì thu hút vốn đầu tư nước ngoài, không làm giảm tính cạnh tranh và đảm bảo tính công bằng giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Để giải quyết vấn đề này, Bộ Tài chính cho biết đã và sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp quản lý thuế, chống thất thu, chống chuyển giá, chống chuyển lợi nhuận và xói mòn cơ sở thuế.
Về thể chế chính sách, Bộ Tài chính đã tham mưu đề xuất trình Chính phủ ban hành Nghị định số 20/2017/NĐ-CP quy định quản lý thuế đối với doanh nghiệp có quan hệ liên kết; đồng thời ban hành Thông tư số 41/2017/TT-BTC hướng dẫn thực hiện một số điều của nghị định này. Các văn bản nêu trên được đánh giá là tương đối đầy đủ, toàn diện, cập nhật kịp thời thông lệ quốc tế và phù hợp với thực tiễn Việt Nam.
Để nâng cao hiệu lực pháp lý trong công tác quản lý thuế đối với hoạt động chuyển giá, Bộ Tài chính đã tham mưu trình Quốc hội ban hành Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 ngày 13/6/2019, trong đó bổ sung các quy định về quản lý thuế đối với giao dịch liên kết như các quy định về giao dịch liên kết, giao dịch độc lập; quy định nghiêm cấm hành vi thông đồng, móc nối, bao che giữa người nộp thuế và công chức quản lý thuế, cơ quan quản lý thuế để chuyển giá, trốn thuế. Luật quy định nhiệm vụ quyền hạn của các cơ quan liên quan đến quản lý thuế đối với doanh nghiệp có phát sinh giao dịch liên kết, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám định chất lượng, giá trị máy móc, thiết bị, công nghệ được sử dụng trong quá trình hoạt động của dự án đầu tư; quy định về việc cơ quan quản lý thuế có quyền mua thông tin, tài liệu dữ liệu của các đơn vị cung cấp trong nước và ngoài nước phục vụ cho công tác quản lý thuế...
Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tham mưu, xây dựng nghị định sửa đổi Nghị định số 20/2017/NĐ-CP quản lý thuế đối với hoạt động chuyển giá; trình Chính phủ ban hành nghị định hướng dẫn Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 ngày 13/6/2019 quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết; nghị định quy định về xử phạt vi phạm hành chính về thuế (trong đó có xử phạt đối với hành vi vi phạm về kê khai giao dịch liên kết theo hướng tăng nặng mức xử phạt để đảm bảo tính răn đe).
Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài báo lỗ giảm mạnh
Về công tác thanh tra, kiểm tra giá chuyển nhượng, trong thời gian qua, Bộ Tài chính đã đẩy mạnh công tác thanh tra đối với các doanh nghiệp có phát sinh giao dịch liên kết nhằm giám sát, ngăn ngừa các hành vi vi phạm; đảm bảo tính công bằng trong tuân thủ chính sách thuế, nâng cao tính răn đe và thực thi pháp luật đối với các đối tượng không tuân thủ hoặc tuân thủ chưa tốt.
Công tác thanh tra, kiểm tra giá chuyển nhượng đã đạt được kết quả đáng ghi nhận. Năm 2018, toàn ngành Thuế đã tiến hành thanh tra, kiểm tra được 758 doanh nghiệp có hoạt động giao dịch liên kết; truy thu, truy hoàn và phạt 1.908 tỷ đồng; giảm lỗ 8.558 tỷ đồng; giảm khấu trừ 52 tỷ đồng và điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế 10.838 tỷ đồng.
Năm 2019, toàn ngành Thuế đã tiến hành thanh tra, kiểm tra được 818 doanh nghiệp có hoạt động giao dịch liên kết; truy thu, truy hoàn và phạt 2.547 tỷ đồng; giảm lỗ 7.819 tỷ đồng; giảm khấu trừ 106 tỷ đồng và điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế 7.600 tỷ đồng. Việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết đã tạo ra hiệu ứng mạnh; số lượng các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài kê khai thua lỗ giảm đi rõ rệt.
Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động chuyển giá, trước mắt tập trung thanh tra, kiểm tra giá chuyển nhượng đối với các tập đoàn có nhiều doanh nghiệp thành viên; các ngành nghề có dấu hiệu rủi ro lớn về thuế do hành vi chuyển giá của doanh nghiệp liên kết; các doanh nghiệp đã và đang thực hiện tái cơ cấu có khả năng lợi dụng chuyển giá để tránh thuế; các doanh nghiệp có giao dịch liên kết chiếm tỷ trọng lớn.
Tình trạng chống chuyển giá, trốn thuế nhận được sự quan tâm của đại biểu Quốc hội từ nhiều năm nay. Theo đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân, Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đã bổ sung nhiều quy định chặt chẽ về quản lý thuế đối với giao dịch liên kết. Vấn đề là tổ chức thực hiện. Ông cho rằng, quy định đã có, cần thực hiện nghiêm các chế tài xử phạt, tránh thất thoát ngân sách nhà nước.